Inaramid ti panid iti "{{Infobox pagsasao |name = Esperanto |image = Flag of Esperanto.svg |imageheader = Wagayway |imagesize = |imagecaption = |creator = L. L. Zamenhof |crea..."
|url=http://failuremag.com/index.php/feature/article/discouraging_words/}}</ref> Ti naganna ket nagtaud manipud ti ''Doktoro Esperanto'' (ti ''Esperanto'' ket maipatarus a kas ti 'maysa nga agnamnama'), ti [[seudonimo]] babaen ni [[L. L. Zamenhof]] a nangipablaak ti immuna a libro a nangisalaysay ti Esperanto, ti ''[[Unua Libro]],'' idi 1887. Ti panggep ni Zamenhof ket ti agaramid ti nalaka a maadal ken polikal nga agmangngamangnga a pagsasao a sagudayan ti panakaumili ken agpatan-ay ti kappia ken sangalubongan a panaka-awat dagiti nagbaetan ti tattao nga addaan ti sabsabali a rehional ken/wenno nailian a pagsasao.
Ti karkulo dagiti mangisasao ti Esperanto ket makasakup manipud ti 10,000 aginggana ti 2,000,000 a nasiglat wenno nasayanud a mangisasao, ken dagiti pay [[Dagiti patneng a mangisasao ti Esperanto|patmengpatneng a mangisasao]], a daytoy ket dagiti, tatto a nakaadal ti Esperanto manipud kadagiti nagannak kaniada a kas maysa a bukodda a patneng a pagsasao. Ti Esperanto ket maisasao kadagiti agarup a 115 a pagpagilian. Daytoy a panag-uar ket kangrunaan nga adu iday Europa, Daya nga Asia, ken Abagatan nga Amerika.<ref>Panag-taldiap iti panakaiwarwaras kadagiti mangisasao iti Esperanto [http://www.pasportaservo.org/monda-mapo dagup a sangalubongan].</ref> Ti immuna a [[Lubong a Kongreso iti Esperanto]] ket naurnos idiay Pransia idi 1905. Manipud idin dagiti kongreso ket naaramid a tinawen kadagiti sabsabali a pagilian malaksid kadagiti tawtawen nga addaan ti sangalubongan a gubgubat. Urayno awan pay ti maysa a pagilian a nangampon ti Esperanto a kas [[opisial a pagsasao]], ti Esperanto ket naipatalked babaen ti [[Pranses nga Akademia dagiti Siensia]] idi 1921 ken ti [[Montevideo a Resolusion|mabigbigan]] babaen ti [[UNESCO]] idi 1954 (a kalpasan daytoy, idi 1985, ket naipatalged pay kadagiti kamkamengna nga estado). Idi 2007 ti Esperanto ket isu idi ti maika-32 a pagsasao a kumappon idiay "Kadawyan a Europeano a Pagalagadan iti Reperensia para kadagiti pagsasao: Panagadadal, Panagisursuro, Pammategan ([[Kadawyan a Europeano a Pagalagadan iti Reperensia para kadagiti pagsasao|CEFR]])".<ref>Opisial [http://edukado.net/ekzamenoj/referenckadro Europeano a CEFR pappapel iti Esperanto].</ref> Manipud idi Oktubre 2011, ti [[Esperanto Wikipedia]] ket addaan ti maika-27 a kaaduan ti bilang kadagiti Wikipedia nga artikulo.<ref>[http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias Ranggo dagiti Wikipedia babaen dagiti bilang ti artikulo] Naala idi 2011-10-04</ref> Ti Esperanto ket isu ti agdama a [[pamay-an ti panagisursuro|pagsasao ti panagisursuro]] iti [[Akademio Internacia de la Sciencoj San Marino|Internasional nga Akademia dagiti Siensia]] idiay [[San Marino]]. Addaan dagiti pangipapati a ti panagadal ti Esperanto ket baka makaited ti nagatngato a sapasap a [[Esperanto#Panagun-od ti pagsasao|pundasion para iti panagadal ti pagsasao]], ken adda dagiti kangrunaan a pagadalan a mangisursuro daytoy a kas panagisagana para iti panagadal kadagiti ganganaet a pagsasao.
