Abril: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Content deleted Content added
Lam-ang (tungtungan | aramid) m + {{kalendario}} |
Lam-ang (tungtungan | aramid) Naipatarus manipud iti April/691423873 |
||
Linia 1:
{{Paulo ti bulan}}
{{Kalendario}}
Ti '''Abril''' ket isu ti maika-4 a [[Bulan (panawen)|bulan]]
Ti Abril ket kadawyan a mainaig iti tiempo ti [[primabera]] kadagiti parte ti [[Akin-amianan a Hemisperio]] ken [[otonio]] kadagiti parte ti [[Akin-abagatan a Hemisperio]], nga idiay ket tiempo a kapada iti [[Oktubre]] idiay Akin-amianan a Hemisperio ken iti baliktadna.
== Nagan ken taudan ==
[[Papeles:Les Très Riches Heures du duc de Berry avril.jpg|right|thumb|Ti Abril manipud iti ''[[Très Riches Heures du duc de Berry]]'']]
Dagiti Romano ket inikkanda daytoy a bulan iti [[Pagsasao a Latin|Latin]] a nagan iti ''[[Aprilis]]''<ref name=Chambers>"April" iti ''Chambers's Encyclopædia''. Londres: George Newnes, 1961, vol. 1, p. 497.</ref> ngem ti nakaalaan daytoy a nagan ket di naikeddengan. Ti tradisional nga etimolohia ket manipud iti berbo nga ''aperire'', "ti manglukat", manipud iti tiempo a "panaglukat "dagiti kayo ken sabong, a suportaran met babaen ti panangiyasping iti moderno a Griego iti ἁανοιξις (anoixis) (panaglukat) para iti primabera. Gapu ta adda met dagiti bulan ti Romano a nanaganan a pammadayaw kadagiti nainlangitan, ken kas ti Abril ket sagrado idi kenni diosen [[Benus (mitolohia)|Benus]], ken ti [[Veneralia]]na ket natengngel iti umuna nga aldaw, naisingasing idin a ti Aprilis ket kasisigud idi nga isu ti bulanna iti '''Aphrilis''', manipud iti kapadana iti Griego a diosen a ni [[Aprodita]] (''Aphros''), wenno manipud iti [[Pagsasao a Etrusko|Etrusko]] a nagan iti ''Apru''. Insingasing ni [[Jacob Grimm]] tinagan iti naipagpagarup a a dios wenno bannuar, ni ''Aper'' wenno ''Aprus''.<ref>Jacob Grim ''Geschichte der deutschen Sprache''. Cap. "Monate"</ref>
Ti Abril ket isu idi ti maikadua a bulan it kasapaan a [[kalendario a Romano]], sakbay idi nainayon ti ''[[Ianuarius]]'' ken ''[[Februarius]]'' babaen ni Ari [[Numa Pompilius]] idi agarup a 700 SK. Daytoy ket nagbalin a ti maikapat a bulan ti tawen ti kaledario (ti tawen idi dagiti duapulo ket dua a bulbulan ket maiparangda nga agsasaruno) idi las-ud iti panawen ti [[decemvirs]] idi agarup a 450 SK, idi naikkan pay kadagiti 29 nga aldaw. Ti maika-30 nga aldaw ket nainayon idi las-ud ti reporma nga inaramid babaen ni [[Julius Caesar]] idi tengnga ti tawtawen ti 40 SK, a nakapataudan ti kalendario a Huliano.
Dagiti [[Tattao nga Anglo-Sahon|Anglo Sahon]] ket tinawtawaganda ti Abril a kas ''Oster-monath'' wenno ''Eostur-monath''. Kinuna ni [[Beda]] iti ''[[De temporum ratione]]'' a daytoy a bulan ti ''Eostur'' ket ti ramut ti balikas ti [[Paskua ti Panangungar]]. Kinunana pay a ti bulan ket nainaganan kenni diosen ''[[Eostre]]'' a ti rambakanna ket adda iti dayta a bulan. Ibagbaga pay baban ni [[Einhard]] iti obrana iti [[Vita Karoli Magni]].
Ti aldaw ni [[San Jorge]] ket ti maikaduapulo ket tallo nga aldaw ti bulan; ken ti bisperas ni [[San Marcos]], nga agraman iti pamamtina a dagiti al-alia dagiti madusa a matay iti kaunegan iti tawen ket makitanto a lumabas iti simbaan ket mapasamak iti maika-duapulo ket uppat.
Iti [[Pakasaritaan ti Tsina|Tsina]] ti simboliko a panagarado iti daga babaen ti emperador ken prinsesa iti dara ket mapasamak iti maikatlo a bulanda, ken kankanayon daytoy a maitunos iti Abril. Iti [[Pagsasao a Pinlandes|Pinlandes]] ti Abril ket ''huhtikuu'', a ti kayatna a sawen ket ''bulan ti [[panagpukan ken panagpuor]]'', idi mapasamak dagiti panagpukan ken panagpuor dagiti [[gymnospermae]] para kadagiti talon.{{sfn|Chisholm|1911}}
ti [[Pagsasao nga Eslobeno|Eslobeno]], ti kaaduan a naikeddeng a tradisional a nagan ket ti ''mali traven'', a ti kayatna a sawen ket ti bulan a panangrugi nga agtubo dagiti mula. Daytoy ket immuna a naisurat idi 1466 iti manuskrito ti Škofja Loka.<ref name="KoledarDPG2007">{{cite journal |url=http://www.dobrova-polhovgradec.si/doc/priponke/koledar%20prir%2007%20zadnji.pdf |title=Koledar prireditev v letu 2007 in druge informacije občine Dobrova–Polhov Gradec |language=Slovenian |trans_title=The Calendar of Events and Other Information of the Municipality of Dobrova–Polhov Gradec <!-- |issn=C505-5857 --> |publisher=Municipality of Dobrova-Polhov Gradec |year=2006}}</ref>
== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}
* {{EB1911|title=April|url=http://www.1911encyclopedia.com/April}}
== Dagiti silpo ti ruar ==
{{Commonscat-inline|April}}
{{Wikiquote-inline|April}}
{{Wikivoyage-inline|April}}
* http://www.arborday.org/
{{bulbulan}}
{{Turay a panagtengngel}}
[[Kategoria:Abril]]
| |||