Kapaut ti lawag ti init: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m phab:T164230, usaren ti dakkel a letra (via JWB)
m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika
Linia 1:
[[FilePapeles:Europe sunshine hours map.png|thumb|right|Mapa ti oras ti lawag ti init ti Europa]]
Ti '''kapaut ti lawag it init''' wenno '''or-oras ti lawag ti init''' ket isu ti [[klimatolohia|klimatolohiko]] a panangitudo, panagrukod ti kapaut ti [[lawag ti init]] iti maited a paset ti panawen (kadawyan, a maysa nga aldaw wenno maysa a tawen) para iti maysa a naited a lokasion ti Daga, kadawyan daytoy a maiyebkas a kas maysa a napipia kadagiti nadumaduma a tawen. Daytoy ket sapasap a panangitudo ti [[ulep|kakuyem ]] ti maysa a lokasion manipud tiiti [[insolasion]], a mangrukod ti dagup nga [[enerhia]] nga ited babaen ti lawag ti init kadagiti naited a paset ti panawen.
 
Ti kapaut ti lawag ti init ket kadawyan a maiyebkas kadagiti oras iti tungngal maysa a tawen, wenno dagiti (napipia) oras iti tungngal maysa nga aldaw. Ti umuna a naibaga a panagrukod ket ti sapasap a kalawag ti init iti maysa alokasion no maipada kadagiti sabali a luglugar, bayat a ti naud-udi ket angpalubos para iti panangipada ti lawag ti init kadagiti nadumaduma a panawen ti tiempo iti isu met laeng a lokasion.<ref name=cimo>{{citation|url=http://www.wmo.int/pages/prog/gcos/documents/gruanmanuals/CIMO/CIMO_Guide-7th_Edition-2008.pdf |chapter=8. Panagrukod ti Kapaut ti Lawag ti Init |title=Alagaden dagiti Meteorolohiko nga Instrumento ken dagiti Pamay-an iti Panagpalplaliiw |publisher=WMO |year=2008}}</ref> Ti sabali pay a masansan nga inus-usar ti panangrukod ket ti pannakaibagi a porsiento ti nairehistro a kalawag ti kapaut ti lawag ti init ken ti [[#kapaut lawag ti aldaw|kapaut lawag ti aldaw]] iti napaliiw a paset ti panawen.
 
Ti maysa a nangruna nga usar ti datos ti kapaut ti lawag ti init ket ti panangilasin ti klima dagiti sirtiositio, a naipangpangruna kadagiti pagliwliwaan ti salun-at. Daytoy ket mangikeddeng pay ti sikolohiko a pagbanagan ti napigsa a lawag ti solar iti parsua a tao. Daytoy ket maus-usar pay laeng a panangiragpat kadagiti papanan ti turista.<ref name=cimo />
 
== Panangipalawag ken panagrukod ==
[[FilePapeles:Campbell-Stokes recorder.jpg|thumb|Ti rekorder ti Campbell-Stokes ket mangrukod ti lawag ti init]]
 
Ti alagaden atawena tawen ket buklen dagiti 8760 nga oras, a nagudua kadagiti 4380 nga oras iti tungngal maysa para iti aldaw ken rabii. IsungaIsu a ti teoretiko a kangatuan abilanga bilang dagiti oras ti lawag ti init, para iti gangani nga awan ti ulepna a lokasion a kas dagiti paset ti [[Sahara|desierto ti Sahara]], ket 4380. NUpay kasta, dagiti mangirehistro nga instrumento ket adda met dagiti praktikal a pagpatinggaan, ken mangpabassit daytoy ti teoretiko a kanagtuan.
 
Dagiti "naraniag" nga oras ti lawag ti init ket mangirepresenta kadagiti dagup nga oras no ti lawag ti init ket napigpigsa ngem ti naibaga a pagpatingngaan, a kas maigiddiat dagiti oras a "makitkita" . Ti "makitkita" a lawag ti init, kas pagarigan, ket mapasamak iti ileleggak ken ilelennek ti init, ngem saan unay a napigsa a mangparag-o ti ''sensor''. Ti panagrukod ket maaramid babaen dagiti instrumento a tinawtawagan dagiti [[panangirehistro ti lawag ti init]]. Para iti naisangayan apanggepa panggep ti panangirehistro ti kapaut ti lawag ti init, ti [[rekorder ti Campbell-Stokes]] ket isu ti inus-usar, ken daytoy ket agus-usar ti nagtimbukel a sarming ti [[lente (optika)|lente]] tapno mangipatengnga dagitiraya ti init iti naisangayan a nadaremden a sintas. No ti kapigsa ket labsenna ti naikeddeng a pagpatingngaan, ti sintas ket mauramto. Ti dagup a kaatiddog ti tugo ttugot ti uram ket kapada ti bilang dagiti naraniag nga oras .<ref>{{citation|url=http://www.bom.gov.au/climate/cdo/about/definitionsother.shtml |title=DagitDagiti ipanangipalplawagpanangipalplawag para kadagiti sabali nga inaldaw nga elemento |publisher=Opisina ti Meteorolohia ti Australia}}</ref> Ti sabali pay a kita ti rekorder ket ti [[rekorder ti lawag ti init ti Jordan]]. Dagiti barbaro, nga elektroniko a rekorder ket addaanda tiiti nataltalinaay a sensitibidad ngem dagiti papael a sintas.
 
Tapno naitunos ti narukod a datos iti sangalubongan, idi 1962 ti [[Gunglo ti Sangalubongan a Meteorolohiko]] (WMO) ket nangipalawag ti naiyalagad a daremdem ti rekorder ti Campbell-Stokes , daytoy ket tinawtawagan iti iNgglesIngles iti Interim Reference Sunshine Recorder (IRSR).<ref name=cimo /> Idi 2003, ti kapaut tilawag ti init ket kanungpalan idin a naipalawag a kas ti paset ti panawen iti las-ud ti dagus a panaglabes ti pagpatingngaan a pateg ti [[irradiansa]] ti solar iti 120&nbsp;W/m².<ref name=cimo />
 
== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}
 
== Dagiti silpo ti ruar ==
*[http://www.bom.gov.au/watl/sunshine/ Mapa dagiti oras tikapaut ti lawag tiinit iti Australia]
*[http://openi.nlm.nih.gov/detailedresult.php?img=3231630_sensors-11-02385f15&req=4 Mapa ti lubong ti kapaut ti lawag ti init]