Komunismo: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
Nagsimpa iti panangiletra/gramatika
m usaren ti Webarchive
Linia 3:
Ti '''Komunismo''' (manipud iti [[Pagsasao a Latin|Latin]] ''communis'' – sapasap, sangalubongan) ket maysa a [[Rebolusionario a sosialismo|rebolusionari a sosialista]] a tignay tapno makapartuat iti maysa nga [[Awan klase a kagimongan|awan klase]], awan kuarta, ken [[awan estado a kagimongan|awan estado]] a [[sosial nga urnong]] a [[Arisadsad ken nalatak a patakder|naipatakder]] babaen ti [[sapasap a panagtagikua]] dagiti [[dagiti pamay-anti panagpataud|pamay-an ti panagpataud]], ken ti pay [[sosial]], [[politiko]] ken [[ekonomia|ekonomiko]] nga ideolohia a mangipaturong ti pannakabangon iti daytoy a sosial nga urnos. Daytoy a tignay, kadagiti [[Marxista-Leninista]] a panakaipatarus, ket kaaduan a naimpluensian iti pakasaritaan ti maika-20 a siglo, a nakakita ti nakaro a panagsasalisal a nagbaetan ti "sosialista a lubong" (dagiti [[sosialista nga estado]] a tinurayan babaen dagiti [[Partido Komunista|partido komunista]]) ken ti "lumaud a lubong" (dagiti pagilian nga addaan kadagiti [[tiendaan nga ekonomia]]).
 
Iti [[Marxismo|Marxista a teoria]], '''puro a komunismo''' ket maysa a naisangsangayan nga agpang iti naipakasaritaan a panagrang-ay a dimteng manipud iti panagrang-ay [[dagiti produktibo a puersa]] a nangiturong ti kaaduan unay kadagiti kabaknang ti materiales, a mangpalubos para iti [[Manipud iti tungngal maysa segun ti abilidadna, iti tungngal maysa segun ti kammasapulanna|naibatay ti panagiwarwaras a kammasapulan]] ken dagiti sosial a pannakibiang a naibatay kadagiti [[Nawaya a pagambangan (komunismo ken anarkismo)|nawaya a naigambang a tattao]].<ref>''Kritiko iti Gotha Programme'', Karl Marx.</ref><ref>''Napno a Komunismo: Ti Patingga a Pagtungpalan'': http://www.economictheories.org/2009/05/full-communism-ultimate-goal.html {{WebCitewebarchive|url=http://www.webcitation.org/60XSuRhmT|date =2011-07-29}}</ref> Ti husto a panangilawagan ti komunismo ket agdumaduma, ken kanayon naibiddutan, iti sapasap a politika a ballaag, a maisinnukatan nga inus-usar iti [[sosialismo]]; nupay kasta, ti Marxista a teoria ket makisuppiat a ti sosialismo ket panagdaliasat nga agpang laeng iti dalan a mapan ti komunismo. Ti [[Leninismo]] ket aginayon ti Marxismo a pakinakem ti maysa nga [[umun-una a partido]] tapno mangidaulo ti proletario a rebulosion ken mangitalged kadagiti amin a bileg ti politiko kalpasan ti rebolusion para kadagiti agob-obra a klase, para iti panagrang-ay iti sangalubongan a [[panakarikna ti klase]] ken [[pagbinglayan a demokrasia|pagbinglayan ti agob-obra]], iti agpang a panagdaliasat a nagbaetan ti [[kapitalismo]] ken sosialismo.
 
Dagiti [[konsilo a komunista]] ken dagiti saan a Marxista a [[libertariano a komunista]] ken [[anarko-komunista]] ket suppiatenda dagiti kapanunotan ti umun-una a partido ken ti maysa nga agpang a panagdaliasat, ken mangitakderda para iti panakabangon ti napno a komunismo tapno dagus a amngrugi kalpasan ti pannakaikkat ti kapitalismo. Adda dagiti nawatiwat a sakop dagiti teoria kadagiti naisangsangayan a komunista iti pammateg a kasano ti mangbangon kadagiti kita ti intitusion a mangsukat kadagiti nadumaduma a makina ti ekonomia (a kas ti panagiwarwaras ti makmakan, edukasion, ken dagiti ospital) a kas ti irurumsuada babaen kadagiti kapitalista a sistema—wenno saan nga aramiden dagitoyen. Adda kadagitoy a komunista ket addaanda iti naisangsangayan a plano para kadagiti kita ti administratibo a bagbagi a mangsukat kadagiti agdama, bayat nga agnanayon a mangikarkari a dagitoy a bagi ket [[desentralisasion|saan a naipatengnga]] ken [[panagtagikua iti agtrabtrabaho|tagikua ti agob-obra]], a kasla ti agdama iti uneg dagiti aktibista a tignay. Dadgiti dadduma ket awan dagiti konkreto a planoda kalpasan ti rebolusion, imbes ket agtuntonda nga agtaltalek kadagiti agob-obra ti lubong ken ti napanglaw ket kabukbukodanda a maammuanto dagiti husto a moda iti panagiwarwaras ken nawatiwat a panagpataud, ken dagiti pay koordinasion, nga awan ti kammasapulan para kadagiti ania man a naipatakder a "panagsukat" para iti kapitalista a [[pagilian-estado|naibatay ti estado]] a panagtengngel.
 
Iti moderno a panagisao a makunkuna dagiti adu nga agkomkomento a sosiologo ken politiko a kas ti "sapasap a politiko", ti komunismo ket kankanayo a maus-usar ti panagitudo kadagiti annuroten dagiti komunista nga estado, a kas, dagiti dagup a tinengtengngel babaen dagiti [[partido komunista|komunista a partido]], urayno ti ania man a naipakat a linaon ti pudno nga [[ekonomiko a sistema]] a sursurotenda. Dagiti kas pagarigan kadagitoy ket dagiti annuroten ti [[Sosialista a Republika iti Bietnam]] a ti ekonomiko a sistema ket agitiptipon ti "[[doi moi]]", ti [[Republika dagiti Tattao iti Tsina]] (PRC) a ti ekonomiko a sistema ket agitiptipon ti "[[sosialista a tiendaan ti ekonomia]]", ken ti ekonomiko a sistema ti Kappon ti Sobiet a naipalawag a kas ti "[[estado a kapitalista]]" babaen dagiti saan a Leninista a sosiologo ken kalpasan daytoy babaen dagiti komunista nga umad-adu a sumupsupiat ti kalpasan ti Stalin a panawen a modelo ti Sobiet a naparang ti panawen ti maika-20 a siglo (a kas, dagiti [[Maoista]], dagiti [[Trotskista]] ken dagiti [[libertariano a komunista]])—ken ti maysa pay a punto babaen ni [[Vladimir Lenin]].<ref>Lenin's [http://www.marxists.org/archive/lenin/works/cw/volume27.htm Naurnong nga ob-obra Tomo. 27], p. 293, inadaw nga insao babaen ni [http://web.archive.org/20040318182051/www.geocities.com/aufheben2/auf_6_ussr1.html Aufheben] {{WebCitewebarchive|url=http://www.webcitation.org/5knCuc4J3|date =2009-10-25}}</ref>
 
== Etimolohia ken terminolohia ==