Kalendario a Huliano: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Ti '''kalendario a HUliano''', ket inpaammo babaen ni [[Julius Caesar]] idi 46 SK (708 [[Ab urbe condita|AUC]]), daytoy idi ket reporma ti [[kalendario a Romano]]. Daytoy ket nangrugi idi 45 SK (709 AUC). Daytoy idi ti kaaduan a kalendario iti kaaduan ti Europa, ken dagiti pagtaengan a Europeano iti Kaamerikaan ken dadduma pay a luglugar, aginggana idi napasayaat ken sinukatan babaen ti [[kalendario a Gregoriano]]. Ti paggidiatan iti natimbenganatimbeng a kaatiddog ti tawen a nagabetan ti Huliano (365.25 nga al-aldaw) ken ti Gregoriano (365.2425 nga al-aldaw) ket 0.002%.

Ti kalendario a Huliano ket addaaddaan iti kadawyan a tawen iti 365 nga al-aldaw a nabingbingay kadagiti 12 a bulan, a kas nailista iti [[kalendario a Huliano#Tabla ti bulbulan|Tabla ti bulbulan]]. Ti [[bisiesto nga aldaw]] ket nainayon iti Pebrero kada uppat a tawen. Ti tawen a Huliano ket isu a ti natimbeng ket 365.25 nga al-aldaw iti kaatiddog. Daytoy ket naikeddeng a panangipagarup iti [[tropikal a tawen|tropikal (solar) a tawen]]. Urayno ammo idin dagidi Griego nga astronomo, manipud idi kenni [[Hipparchus]], iti maysa a siglo sakbay ti reporma ti Huliano, a ti tropikal a tawen ket basbassit a minuto ngem ti 365.25 nga al-aldaw, ti kalandario ket sannasaanna idi a lunadan para iti daytoy a paggiddiatan. Kas ti resulta, ti kalendario a tawen ket nakaala ti agarup a tallo nga aldaw iti tunggal uppat a siglo no maipada iti napalpaliiw nga [[ekuinokso]] a panpanawen ken dagiti tiempo. Daytoy a paggiddiatan ket sinimpa babaen ti [[kalendario a Gregoriano|reporma ti Gregoriano]] idi 1582. Ti kalendario a Gregoriano ket adda met laeng ti isu a bulan ken kaatiddog ti bulan a kas ti kalendario a Huliano,ngem mangisengngat kadagiti bisiesto nga aldaw segun ti sabali nga alagaden. Iti nagbanaganna, ti kalendario a Huliano ket agdama a 13 nga al-aldaw a naud-udi ngem ti kalendario a Gregoriano; kas pagarigan, ti 1 Enero iti kalendario a Huliano ket 14 Enero iti kalendario a Gregoriano.

Ti kalendario a HUlianoHuliano ket nasukatanen a kas ti [[kalendario a sibil]] babaen ti kalendario a Gregoriano kadagitkadagiti iganganigangani amin a pagilian a dati a nagus-usar daytoy, urayno daytoy ket nagtultuloy a kalendario a sibil kadagiti dadduma a pagilian iti maika-20 a siglo. Kaaduan kadagiti [[denominasion ti Kristiano]] iti Laud ken luglugar nga naibanghelio babaen dagiti simbaan ti Laud ket sinukatanda metten ti kalendario a Huliano iti kalendario a Gregoriano a kas ti batayan para kadagiti bukodda [[lkalendario a liturhiko]]. Nupay kasta, kaaduan kadagiti sanga ti Akindaya a [[Simbaan nga Ortodokso]] ket agus-usar pay laeng ti kalendario a Huliano para it ipanagkarkulo kadagiti petsa dagiti [[makuti a rambakan]], a mairaman ti [[Paskua ti Panagungar]] (Pascha). Adda met dagiti simbaan ti Ortodokso a nangampon tiiti [[Nabaliwan a kalendario a Huliano]] para iti panagpaliiw kadagiti [[natalinaay a rambakan]], bayat nga adda met dagiti simbaan ti Ortodokso a nangibatbati ti kalendario a Huliano para kadagiti amin a panggep.<ref>[http://www.oikoumene.org/en/documentation/documents/commissions-du-coe/foi-et-constitution-commission-de/i-unite-leglise-et-sa-mission/towards-a-common-date-of-easter-en-anglais-seulement/towards-a-common-date-for-easter.html#c25298 Para iti Agpapada a Petsa iti Paskua ti Panagungar.] (5–10 Marso). Simbaan ti Konseho iti Lubong/Tengnga a Daya a Konseho dagiti Konsultasion ti Simbaan, Aleppo, Siria.</ref> Ti kalendario a Huliano ket agdama pay laeng nga inus-usar babaen ititi [[tattao a Berebere]] ti [[Amianan nga Aprika]], ken idiay [[Bantay Athos]]. Iti porma iti [[kalendario nga Alehandro]], daytoy ti batayan para iti [[kalendario nga Etiopiano]], ken isu daytoy ti kalendario a sibil ti Etiopia.

== Dagiti nota ==

== Dagiti silpoakinruar tia silpo ruar==