Karayan Marikina
Ti Karayan Marikina (Tagalog: Ilog Marikina) ket ti karayan iti akindaya a Metro Manila, Filipinas. Daytoy ket tributario ti Karayan Pasig ken mabirukan ti taudan ti danumna idiay Banbantay Sierra Madre idiay Rodriguez, probinsia ti Rizal.
| Karayan Marikina | |
|---|---|
Ilog ng Marikina | |
 Ti Karayan Marikina idiay Marikina | |
 Pagayusan a mapa ti sistema ti karayan ti Pasig-Marikina | |
.svg)  .svg) | |
| Lokasion | |
| Pagilian | Filipinas |
| Rehion | Nailian a Kapitolio a Rehion, CALABARZON |
| Dagiti siudad | Marikina, San Mateo, Siudad ti Quezon, Pasig |
| Pisikal a pakaidumdumaan | |
| Taudan | |
| - lokasion | Rodriguez, Rizal, CALABARZON |
| Sabangan | Karayan Pasig |
- lokasion | Pasig, Nailian a Kapitolio a Rehion |
- nagsasabtan | 14°33′30″N 121°04′05″E / 14.55833°N 121.06806°ENagsasabtan: 14°33′30″N 121°04′05″E / 14.55833°N 121.06806°E |
- kangato | 0 m (0 ft) |
| Kaatiddog | 38 km (24 mi) |
| Kadakkel ti labneng | 514 km2 (198 sq mi) |
| Panagayus | |
| - natimbeng | 38 m3/s (1,300 cu ft/s) |
| - kabassit | 54 m3/s (1,900 cu ft/s) |
Ti Karayan Marikina ket maysa idi a nangruna a dalan ti pagluganan idi las-ud ti panawen ti kolonia ti Espaniol, ngem ti kinapangruna a kas dalan ti pagluganan ket bimassiten idi idi nasaysayaat a naitakder ti sistema ti kalsada idiay Filipinas. Ti nagresultaan a kaawan ti trapiko ti bangka iti karayan ken ti panagpukan kadagiti karo kadagiti lugar ti kabanbantayan nga itan ket ti Nasalakniban a Ladawan ti Daga ti Labneng ti Karayan ti Akinngato a Marikina ket gapuanan ti pannakalan-ak ti karayan, ken mangpakaro iti pannakaipabassit ti pateg ti dalan ti pagluganan.[1]
Gapu ti panangibaybayan ken panagdur-as ti industria, nagbalinen a narugit unay ti karayan, ti maysa a tignay a kaudian a padadasen a solsolbaren dagiti administrasion ti Siudad ti Marikina.
Ti sistema ti Karayan Marikina
urnosenIdiay Brgy. Wawa iti Rodriguez, ti Karayan Marikina ket napennedan babaen ti Penned Wawa, ti maysa nga estruktura a nabangon iti las-ud ti nasapa a tawtawen ti 1900 tapno makaited iti danum para iti Manila.[2] Manipud idiay Rodriguez, agayus ti karayan babaen ti San Mateo kalpasanna iti kanaganna a siudad ti Marikina. Idiay Siudad ti Pasig, sabten ti karayan dagiti ruangan ti Manggahan Floodway, ti nakontrol a dalan ti danum nga inus-usar a mangpawil iti layus idiay Manila iti las-ud dagiti nakaro a panagtudtudo babaen ti panangisimaay ti danum ti Marikina idiay Laguna de Bay imbes nga iti Karayan Pasig. Mabirukan iti 6.75 kilometro (4.19 mi) iti baba ti karayan ket ti pagsabtan ti Karayan Marikina ken Pasig.[3]
Ti kaadalen ti karayan ket samakop manipud kadagiti 3–21 a metro ken gumay-at manipud kadagiti 70–120 a metro. Daytoy ket addaan iti dagup a kalawa iti gangani a 75.2 a hektaria ken 27 a kilometro ti kaatiddogna.[4] Ti bangkag ti karayan ket addaan iti maysa a kangato iti 8 a metro iti ngato ti pantar ti baybay iti pagbeddengan ti San Mateo ken Marikina. Daytoy ket agin-inut nga agpababa iti maysa a kanagto iti 4 a metro sakbay ti pagbeddengan ti Malanday ken Santo Niño. Ti kababaan nga elebasion ket iti igid ti Calumpang a daytoy ket 2 a metro iti ngato ti pantar ti baybay.
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ Scott, William Henry (1994). Barangay: Sixteenth Century Philippine Culture and Society. Siudad ti Quezon: Ateneo de Manila University Press. ISBN 971-550-135-4.
- ^ "Final List of Watersheds Supporting 140 River Irrigation System of the NIA" Naiyarkibo 2012-02-08 iti Wayback Machine, pg. 5. Green Army Network. Naala idi 2012-08-15.
- ^ "Manggahan Floodway". Google Maps. Naala idi 2012-08-15.
- ^ Badilla, Roy. Flood Modelling in Pasig-River Basin (PDF) (Tesis).
Dagiti akinruar a silpo
urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Karayan Marikina iti Wikimedia Commons
- Portada ti Komunidad ti Siudad ti Marikina Naiyarkibo 2021-02-24 iti Wayback Machine