Danaw Laach
Ti Danaw Laach, makunkuna a Laacher See iti Aleman (Panangibalikas nga Aleman: [ˈlaːxɐ ˈzeː]), ket ti maysa a bulkaniko a kaldera a danaw iti diametro iti 2 km (1.2 mi) iidiay Renania-Palatinado, Alemania, iti agarup a 24 km (15 mi) iti amianan a laud ti Koblenz, 37 km (23 mi) iti abagatan ti Bonn, ken 8 km (5.0 mi) iti laud ti Andernach. Daytoy ket mabirukan iti kabambantayan ti Eifel, ken parte daytoy ti Daya a bulbulkan ti Eifel iti kaunegan ti dakdakkel a Bulkaniko nga Eifel. Nabukel ti danaw babaen ti maysa a Pliniano a panagbettak kadagiti agarup a 13,000 a tawen iti kasakbayan ti agdama iti maysa nga Volcanic Explosivity Index (VEI) iti 6, a kas iti kapada a kapigsa ti panagbettak ti Bantay Pinatubo idi 1991.[1][2][3][4][5] Ti maobserbar a bulkaniko a lumlumpias a kas dagiti mofetta iti akin-abagatan daya nga aplaya ti danaw ket dagiti senias ti mabalin nga aktibo a bulkanismo.
| Danaw Laach | |
|---|---|
 Buya iti kaldera ti bulkan | |
  Danaw Laach Lokasion iti Alemania  Danaw Laach Danaw Laach (Alemania) | |
| Lokasion | Ahrweiler, Renania-Palatinado |
| Nagsasabtan | 50°24′45″N 07°16′12″E / 50.41250°N 7.27000°ENagsasabtan: 50°24′45″N 07°16′12″E / 50.41250°N 7.27000°E |
| Kita | Bulkaniko a kaldera a danaw |
| Kangrunaan a sumrekan | Awan |
| Kangrunaan a rummuaran | Fulbert-Stollen (kanal) |
| Pagpagilian ti labneng | Alemania |
| Kadakkelan a kaatiddog | 1.964 km (1.220 mi) |
| Kadakkelan a kaakaba | 1.186 km (0.737 mi) |
| Kalawa ti rabaw | 3.31 km2 (1.28 sq mi) |
| Agpakatengnga a kaadalem | 31 m (102 ft) |
| Kaadaleman | 51 m (167 ft) |
| Tomo ti danum | 1.03 km3 (0.25 cu mi) |
| Kaatiddog ti aplaya1 | 7.3 km (4.5 mi) |
| Kangato ti rabaw | 275 m (902 ft) |
| Is-isla | None |
| 1 Ti kaatiddog ti aplaya ket saan a nasayaat a panagrukod. | |
Deskripsion urnosen
Immitlog ti sukog ti danaw ken napalikmutan kadagiti nangato a bangkag. Naminmina ti lava kadagiti nagiling a bato manipud iti panawen ti Romano aginggana iti pannakaiyuna dagiti giling a landok para iti panaggiling ti bukbukel.[6]
Iti akinlaud a bangir ket mabirukan ti Benediktino ti Abadia ti Santa Maria Laach (Abbatia Lacensis), a napundar idi 1093 babaen ni Henry II ti Laach iti Kamara ti Luksemburgo, umuna a Konde ti Palatino ti Rin, a nagtagikua iti kastilio a kasumbangir ti manasterio iti ngato ti akindaya nga aplaya ti danaw.
Awan ti masna a rummuaran ti danaw ngem maatianan babaen ti maysa nga nakali nga abut sakbay idi 1170 ken namin-ano idin a naaramid. Naipanagan daytoy ken ni Fulbert, ti abado ti monasterio manipud idi 1152–1177, a naipammatian a nangbangon iti daytoy.
Ti panagbettak urnosen
Maitugotan ti bulkanismo idiay Alemania kadagiti napalabas a riwriw a tawen, a mainaig iti panagdur-as iti European Cenozoic Rift System, a gapuanan babaen ti panagdungpar dagiti tektoniko a plata ti Aprika ken Eurasia, ngem daytoy ket naikonsentrado kadagiti panagbursua a mainaig iti panagkarka ken panagyaon iti yelo iti las-ud ti panagalsa ken panaganud ti glasier.
Ti immuna apanagbettak ti Danaw Laach, a napasamak iti naladaw a panagsusulbod wenno nasapa a kalgaw idi agarup a 11,000 BC, ket nagdalupninas kadagiti kayo iti kaadayo nga uppat a kilometro. Nanglukat ti magma iti maysa a dalan iti rabaw a nagbettak iti agartup a sangapulo nga oras, a nagasok a mabalin nga umabot iti kangato nga 35 a kilometro. Nagtultuloy ti aktibidad kadagiti sumagmamano a lawas wenno bulan, a nagpataud kadagiti piroklastiko nga anud a nangabbong kadagiti tanap iti sangapulo a kilometro iti kaadayo iti napikket a tephra. Iti asideg ti abut ti bulkan, nakaabut dagiti deposito iti sumurok a limapulo a metro iti kapuskol, ken iti pay lima a kilometro iti kaadayo, agpuskolda pay iti sangapulo a metro. Amin dagiti mula ken ayup iti agarup a kaadayo iti innem a kilometro iti amianan a daya ken sangapulo ket uppat a kilometro iti abagatan a daya ket mabalin a napunas.[7] Nakarkulo ti napabettak a magma iti 6 km3 (1.4 cu mi),[8] a nagpataud iti agarup a 16 km3 (3.8 cu mi) iti tephra.[9] This 'huge' a Pliniano a panagbettak ken gapu ti isuna daytoy ket addaan iti maysa nga Volcanic Explosivity Index (VEI) iti 6.
Dagiti deposito ti tephra manipud ti panagbettak ket nangdadael iti Rin, ket nagpartuat daytoy iti 140 km2 (50 sq mi) a danaw. Idi nadadael ti penned, nalayus oto babana, ken nangibati daytoy kadagiti deposito iti kaadayo a kas idiay Bonn.[8] Nairaman ti panagbettak iti maysa a kalawa iti 300,000 kuadrado kilometro, a sumakop iti tengnga a Pransia aginggana iti akin-amianan nga Italia ken manipud iti akin-abagatan a Suesia aginggana iti Polonia, a mangaramid daytoy iti maysa a nasayaat a ramit para iti kronolohiko a pananginaig kadagiti arkeolohiko ken paleoenbironmento a tuon iti ballasiw ti lugar.[10]
Dagiti nagibasaran urnosen
- ^ Oppenheimer, Clive (2011). Eruptions that Shook the World. Cambridge University Press. pp. 216–217. ISBN 978-0-521-64112-8.
- ^ de Klerk, Pim; et al. (2008). "Environmental impact of the Laacher See eruption at a large distance from the volcano: Integrated palaeoecological studies from Vorpommern (NE Germany)". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 270 (1–2): 196–214. Bibcode:2008PPP...270..196D. doi:10.1016/j.palaeo.2008.09.013.
- ^ Bogaard, Paul van den (1995). "40Ar/39Ar ages of sanidine phenocrysts from Laacher See Tephra (12,900 yr BP): Chronostratigraphic and petrological significance". Earth and Planetary Science Letters. 133 (1–2): 163–174. Bibcode:1995E&PSL.133..163V. doi:10.1016/0012-821X(95)00066-L.
- ^ "Geo-Education and Geopark Implementation in the Vulkaneifel European Geopark/Vulkanland Eifel National Geopark". The Geological Society of America. 2011. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 13 Enero 2019. Naala idi 8 Enero 2013.
- ^ Reinig, Frederick; Wacker, Lukas; Jöris, Olaf; Oppenheimer, Clive; Guidobaldi, Giulia; Nievergelt, Daniel; et al. (30 Hunio 2021). "Precise date for the Laacher See eruption synchronizes the Younger Dryas". Nature (iti Ingles). 595 (7865): 66–69. Bibcode:2021Natur.595...66R. doi:10.1038/S41586-021-03608-X. ISSN 1476-4687. Wikidata Q107389873.
[Measurements] firmly date the [Laacher See eruption] to 13,006 ± 9 calibrated years before present (BP; taken as AD 1950), which is more than a century earlier than previously accepted.
- ^ Hull, Edward (1892). Volcanoes: Past and Present (2010 nga ed.). Echo Library. pp. 73–74. ISBN 9781406868180. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 28 Abril 2022. Naala idi 2 Disiembre 2021.
- ^ Oppenheimer, pp. 216–218
- ^ a b Schmincke, Hans-Ulrich; Park, Cornelia; Harms, Eduard (1999). "Evolution and environmental impacts of the eruption of Laacher See Volcano (Germany) 12,900 a BP". Quaternary International. 61 (1): 61–72. Bibcode:1999QuInt..61...61S. doi:10.1016/S1040-6182(99)00017-8.
- ^ P.v.d. Bogaard, H.-U. Schmincke, A. Freundt and C. Park (1989). Evolution of Complex Plinian Eruptions: the Late Quarternary (sic) Laacher See Case History Naiyarkibo 19 Hulio 2011 iti Wayback Machine, "Thera and the Aegean World III", Volume Two: "Earth Sciences", Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3–9 September 1989. pp. 463–485.
- ^ Oppenheimer, p. 218.
Adu pay a mabasbasa urnosen
- "Laacher See". Encyclopædia Britannica (iti Ingles). Vol. 16 (Maika-11 nga ed.). 1911. p. 1.
- Ginibre, Catherine; Wörner, Gerhard; Kronz, Andreas (2004). "Structure and Dynamics of the Laacher See Magma Chamber (Eifel, Germany) from Major and Trace Element Zoning in Sanidine: a Cathodoluminescence and Electron Microprobe Study". Journal of Petrology. 45 (11): 2197–2223. Bibcode:2004JPet...45.2197G. doi:10.1093/petrology/egh053.
- Park, Cornelia; Schmincke, Hans-Ulrich (1997). "Lake Formation and Catastrophic Dam Burst during the Late Pleistocene Laacher See Eruption (Germany)". Naturwissenschaften. 84 (12): 521–525. Bibcode:1997NW.....84..521P. doi:10.1007/s001140050438. S2CID 36411187.
- Riede, Felix (2008). "The Laacher See-eruption (12,920 BP) and material culture change at the end of the Allerød in Northern Europe". Journal of Archaeological Science. 35 (3): 591–599. doi:10.1016/j.jas.2007.05.007.
- Hensch, Martin; Dahm, Torsten; Ritter, Joachim; Heimann, Sebastian; Schmidt, Bernd; Stange, Stefan; Lehmann, Klaus (2019). "Deep low-frequency earthquakes reveal ongoing magmatic recharge beneath Laacher See Volcano (Eifel, Germany)". Geophysical Journal International. 216 (3): 2025–2036. Bibcode:2019GeoJI.216.2025H. doi:10.1093/gji/ggy532.
Dagiti akinruar a silpo urnosen
- Continuous event display of the 10 most recent registered seismic activities measured from the Laacher See
- Apokalypse im Rheintal (Cornelia Park und Hans-Ulrich Schmincke)
- Martin Hensch, etal.: Deep low-frequency earthquakes reveal ongoing magmatic recharge beneath Laacher See Volcano (Eifel, Germany). Geophys. J. Int. (2019) 216, 2025–2036 doi:10.1093/gji/ggy532
- Michael W. Förster, Frank Sirocko: Volcanic activity in the Eifel during the last 500,000 years: The ELSA-Tephra-Stack .Global and Planetary Change (2016) (PDF)