Sasao a Polinesio

pamilia ti pagsasao
(Naibaw-ing manipud iti Sasao nga Akindaya a Polinesio)

Ti sasao a Polinesio ket dagiti pamilia ti pagsasao a naisaao iti heograpikal a Polinesia ken dagiti nadumaduma nga "Akinruar" manipud iti abagatan tengnga a Mikronesia, aginggana kadagiti bassit nga isla iti amianan a daya ti dakdakkel nga is-isla ti Abagatan a daya nga Is-isla ti Solomon ken naiwarwarsi babaen ti Vanuatu. Dagitoy ket naidasigda a kas parte ti pamilia ti Austronesio, a maitagikua iti sanga ti Oceaniko iti dayta a pamilia. Dagiti Polinesio ket makibinningayda kadagiti naidumduma a kutural nga ugali a nagresultaan manipud kadagiti agarup a 1000 a tawtawen ti sapasap a panagdur-as, a mairaman ti sapasap a lingguistiko a panagdur-as, iti lugar ti Tonga ken Sāmoa babaen ti kaaduan nga umuna a milenio SK.

Polinesio
Heograpiko a
pannakaiwarwaras
Polinesia
Lingguistika a pannakaidasigAustronesio
Proto-pagsasaoProto-Polinesio
Pannakabingbingay
Glottologpoly1242
Ti sasao a Tengnga a Pasipiko
Oliba ket Polinesio (saan a naipakita: Rapa Nui)

Adda dagiti agarup a uppat a pulo a sasao a Polinesio. Ti kalatakan kadagitoy ket ti Tahitiano, Sāmoano, Tongano, Māori ken Hawayano. Gapu ta dagiti isla ti Polinesia ket nasapada pay laeng a natagtagitao ken gapu ti internal a lingguistiko a dibersipikasion ket nangrugi laeng idi agarup a 2,000 tawtawen ti napalabas, dagiti pagsasaoda ket nakatalinaay kadagiti napigsa a panagpapada. Adda pay laeng dagiti adu a kognado a balikas iti ballasiw dagiti nadumaduma nga isla a kas ti tapu, ariki, motu, kava (kultura a Kava), ken tapa ken ti pay Hawaiki, ti mitiko a pagtaengan para kadagiti dadduma a kultura.

Amin a sasao a Polinesio ket mangipakita ti napigsa a panagpapada, a naipangpangruna iti bokabulario. Dagiti paaweng ket masansanda a natalinaay kadagiti kaputotan a pagsasao, ken ganggani a kankanayon nga a, e, i, o ken u. Ti nasalaysayan a pagtaengan ti Māori ti Baro a Selanda, a ti w ket inus-usar imbes a ti v, ket tinawtawagan iti Hawaiki; iti Is-isla Cook, a ti h ket masukatan iti glottal a panagsardeng, daytoy ket makunkuna nga ‘Avaiki; iti Is-isla ti Hawaii, a ti w ket inus-usar ken ti k ket masukatan iti glottal a panagsardeng, ti kadakkelan nga isla iti grupo ket agnagan iti Hawai‘i; iti Sāmoa, a ti s ket saan pay a sinukatan babaen ti h, ti v ket inus-usar imbes a ti w, ken ti k ket masukatan iti glottal a panagsardeng, ti kadakkelan nga isla ket tinawtawagan iti Savai'i. Iti Is-isla ti Society, ti k ken ng ket masukatan babaen ti glottal a panagsardeng, isu a ti nagan ti nagtaudan a pagtaengan ket maibalikas a kas Havai‘i.[1]

Dagiti pagsasao

urnosen

Ti sasao a Polinesio ket maipan kadagiti dua a sanga, ti Tongiko ken Nuklear a Polinesio. Ti Tongaon ken Niueano ket mangbukel ti sanga ti Tongiko; amin dagiti nabati ket parte ti sanga ti Nuklear a Polinesio.[2]

Kitaen pay

urnosen

Dagiti nota

urnosen
  1. ^ Hiroa, Te Rangi (1964). Vikings of the Sunrise (iti Ingles) (New Zealand nga ed.). Christchurch: Whitecombe and Tombs. p. 69. ISBN 0-313-24522-3.
  2. ^ Lynch, Ross & Crowley (2002)
  3. ^ Marck (2000)

Adu pay a mabasbasa

urnosen

Dagiti nagibasaran

urnosen

Dagiti akinruar a silpo

urnosen

  Dagiti midia a mainaig iti Sasao a Polinesio iti Wikimedia Commons