Aconcagua
Ti Aconcagua (Panangibalikas nga Espaniol: [akoŋˈkaɣwa]) ket isu ti kangatuan a bantay iti Akinlaud ken Akin-abagatan a Hemisperio iti 6,960.8 metro (22,837 ft).[1] Daytoy ket mabirukan idiay kabambantayan ti Andes, idiay probinsia ti Mendoza, Arhentina, ken naisanglad kadagiti 112 a kilometro (70 mi) iti amianan a laud ti kapitoliona, ti siudad ti Mendoza. Ti pantok ket mabirukan pay iti agarup a 5 a kilometro manipud idiay Probinsia ti San Juan ken 15 a kilometro manipud iti internasional a pagbeddengan iti Chile; ti kaasitgan a nangatngato a kaarrubana ket ti Tirich Mir iti Hindu Kush, iti kaadayo iti 16,520 kilometro (10,270 mi). Daytoy ket maysa kadagiti Pito a Panpantok.
| Aconcagua | |
|---|---|
 Ti Aconcagua manipud iti sumrekan iti parke. | |
| Kangatuan a punto | |
| Kangato | 6,960.8 m (22,837 ft) [1] |
| Kalatak | 6,960.8 m (22,837 ft) [1] Nairanggo a maika-2 |
| Pannakaisina | 16,533.4 kilometro (10,273.4 mi) |
| Listaan | Pito a Panpantok Kangatuan a puntos ti pagilian Ultra |
| Nagsasabtan | 32°39′12.35″S 70°00′39.9″W / 32.6534306°S 70.011083°WNagsasabtan: 32°39′12.35″S 70°00′39.9″W / 32.6534306°S 70.011083°W |
| Pananginagan | |
| Panangibalikas | Espaniol: [akoŋˈkaɣwa] /ˌækəŋˈkɑːɡwə/ or /ˌɑːkəŋˈkɑːɡwə/ |
| Heograpia | |
  Aconcagua Arhentina | |
| Lokasion | Probinsia ti Mendoza, Arhentina |
| Nagannak | Andes |
| Panagsang-at | |
| Sinang-at | 1897 babaen ni Matthias Zurbriggen (immuna a nairehistro nga isasang-at)[2] |
| Dalan (kalakaan) | Scramble (Amianan) |
Ti Aconcagua ken nabeddengan babaen ti Valle de las Vacas iti amianan ken daya ken ti Valle de los Horcones Inferior iti laud ken abagatan. Ti bantay ken ti kaarrubayanna ket paset ti Probinsial a Parke ti Aconcagua. Ti bantay ket addaan kadagiti adu a bilang dagiti glasier. Ti kadakkelan a glasier ket ti Ventisquero Horcones Inferior iti agarup a 10 km iti kaatiddog, ken agpababa daytoy manipud iti abagatan a sango iti agarup a 3600 m iti kangato idiay asideg ti kampo Confluencia.[3] Dagiti dua a sabali a sistema ti glasier ket ti Ventisquero de las Vacas Sur ken ti Glaciar Este/Ventisquero Relinchos iti agarup a 5 km iti kaatiddog. Ti kadayegan ket ti amianan-daya wenno ti Polako a Glasier, gapu ta daytoy ket ti kadawyan a dalan iti isasang-at.
Ti bantay ket napartuat idi babaen ti subduksion ti Plata Nazca iti sirok ti plata ti Abagatan nga Amerika idi las-ud ti ti kinaudi a heolohiko nga orohenesis ti Andes; ngem saan daytoy a bulkan.[4] Ti taudan ti nagan ket naisuppiatan; daytoy ket mabalin a nagtaud manipud iti Arauca ti Aconca-Hue, a mangibagbaga iti Karayan Aconcagua ken ti kaibuksilanna ket "nagtaud manipud iti bangir", ti Quechua ti Ackon Cahuak, a ti kaibuksilanna ket ti "'Sentinel ti Bato", wenno Quechua ti Anco Cahuac, "Puraw a Sentinel"[5] wenno ti Aymara ti Janq'u Q'awa, "Puraw a Rangkis", "Puraw a Waig".[6]
Dagiti nota
urnosen- ^ a b c "Informe científico que estudia el Aconcagua, el Coloso de América mide 6960,8 metros" [Scientific Report on Aconcagua, the Colossus of America measures 6960,8 m] (iti Espaniol). Universidad Nacional de Cuyo. 2012. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-09-08. Naala idi Septiembre 3, 2012.
- ^ "Awan ti nalawag a pammasingked a dagidi taga-ugma nga Inca ket kinalay-atda ti pantok iti Puraw a Sentinel [Aconcagua], ngem adu ti ebidensia a nangatoda a kinalay-at ti bantay. Dagiti senial kadagiti panagkalay-at dagiti Inca ket nabirukanen idiay pantok kadagiti nadumaduma a pantok ti Andes, a ti kangatuan itan ket ti Llullaillaco, ti 6,721-metro (22,051 ft) a bantay a mangsakkaw iti pagbeddengan ti Chile ken Arhentina iti rehion ti Atacama. Idiay Aconcagua, adda met nabirukan a rurog ti guanaco a nabirukan idi 1947 iti igid ti bakras a mangisilpo iti Amianan a Pantok iti Abagatan a Pantok. Mabalin a madudua a ti guanaco ket agmaymaysa a kinalay-atna dayta a nangato a bantay. Iti pay maipatinayon, ti maysa a mummy nga Inca ket nabirukanen iti 5400 m idiay abagatan a laud a bakras ti Aconcagua, idiay asideg ti Cerro Piramidal" R. J. Secor, Aconcagua: A Climbing Guide, The Mountaineers, 1994, ISBN 0-89886-406-2, p. 13.
- ^ Servei General d'Informacio de Muntanya, 2002, "Aconcagua 1:50,000 map", inpablaak babaen ti Cordee
- ^ Simkin, T. ken ni Siebert, L. (2002-). Ania kadi ti kangatuan a bulkan iti lubong? Smithsonian Institution, Programa ti Global a Bulkanismo. Naala idi 22 Agosto 2012.
- ^ Secor, op. cit., p. 13.
- ^ Guías Pedagógicas del Sector Lengua Indígena, Aymara Naiyarkibo 2013-09-27 iti Wayback Machine Ministerio de Educación, Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia, UNICEF, Santiago de Chile, 2012 (Espaniol), p. 62 Janq’u q’awa (Aconcagua: quebrada blanca).
Dagiti akinruar a silpo
urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Aconcagua iti Wikimedia Commons
- Aconcagua iti Andeshandbook Naiyarkibo 2015-11-01 iti Wayback Machine