Bantay Hamiguitan
Ti Bantay Hamiguitan ket ti maysa a bantay a mabirukan iti probinsia ti Davao Oriental, Filipinas. Daytoy ket agtayag iti 1,620 metro (5,315 ft). Ti bantay ken ti kaarrubayanna ket addaan iti maysa a kaaduan ti dibersio a populasion ti biag ti kaatapan iti pagilian. Kadagiti biag ti kaatapan a mabirukan iti lugar ket ti agila ti Filipinas ken dagiti nadumaduma a sebbangan ti Nepenthes. Sumagmamano kadagiti naudi a naibaga, a kas ti Nepenthes peltata, ket endemikoda iti lugar.[2] Ti bantay ket addaan it maysa a lugar a nasalakniban a bakir iti agarup a 2,000 a ektaria. Daytoy a kakaykayuan ket ammo para iti naiduma a pandek a bakir kadagiti agtawen iti siglo a kaykayo iti ultramapiko a daga, nga adu kadagitoy ket naisagmak, endemiko ken karkarna a sebbangan ti flora ken fauna.[3][4]
| Bantay Hamiguitan | |
|---|---|
 | |
| Kangatuan a punto | |
| Kangato | 1,620 m (5,310 ft) |
| Kalatak | 1,497 m (4,911 ft) [1] |
| Nagsasabtan | 6°44′24″N 126°10′54″E / 6.74000°N 126.18167°ENagsasabtan: 6°44′24″N 126°10′54″E / 6.74000°N 126.18167°E |
| Pananginagan | |
| Panangibalikas | [hamiɡuitan] |
| Heograpia | |
.svg)  Bantay Hamiguitan .svg) Bantay Hamiguitan | |
| Pagilian | Filipinas |
| Rehion | Rehion ti Davao |
| Probinsia | Davao Oriental |
| Siudad/ili | |
| Nagannak | Kabambantayan ti Hamiguitan |
| Heolohia | |
| Kita ti bantay | Estratobulkan |
| Opisial a nagan | Santuario ti Kaatapan ti Kabambantayan ti Hamiguitan |
| Kita | Natural |
| Kriteria | x |
| Naidesignado | 2014 (maika-38 a sesion) |
| Reperensia blng. | 1403 |
| Partido ti Estado | Filipinas |
| Rehion | Asia ken Pasipiko |
Ti kabambantayan ti Bantay Hamiguitan, iti kalawa iti 6,834 ektaria (68.34 km2), ket nairangarang a kas nailian a parke ken maysa a santuario iti biag iti kaatapan idi 2003.[5] Idi 2014, ti parke ket minarkaan ti Lugar a Tawid ti Lubong ti UNESCO, ken nagbalin nga immuna iti Mindanao.[4]
Heograpia urnosen
Mabirukan ti Bantay Hamiguitan iti probinsia ti Davao Oriental iti abagatan-akindaya a parte ti isla ti Mindanao, Filipinas. Daytoy ket sakupenna ti maysa a kalawa ti daga iti kaunegan dagiti pagbeddengan ti Mati, San Isidro ken Governor Generoso.[5]
Flora ken fauna urnosen
Mulmula urnosen
Dagiti sebbangan ti flora iti bantay ken iti kaarrubayanna ket mangipakita a ti bakir a bantay ket addaan iti kaaduan a kabaknangan ti sebbangan dagiti mula nga agraman kadagiti 462 a sebbangan, ken sarunuen babaen dagiti dipterokarpo a bakir nga agraman kadagiti 338 a sebbangan, ti lumot a bakir nga agraman kadagiti 246 a sebbangan ken agro-sistema nga agraman kadagiti 246 a sebbangan. Sumagmamano kadagiti mula a kadawyan a mabirukan iti Bantay Hamiguitan ket mairaman dagiti sumaganad:[4]
- Leptospermum flavescens
- Wendlandia nervosa
- Tristaniopsis micrantha
- Dacrydium elatum
- Calophyllum blancoi
- Symplocos polyandra
- Almaciga (Agathis philippinensis)
- Elaeocarpus verticillatus
- Patersonia lowii
- Astronia lagunensis
- Nepenthes alata (sensu lato)[6]
- Nepenthes hamiguitanensis[7]
- Nepenthes justinae[8]
- Nepenthes micramphora[6]
- Nepenthes peltata[6]
- Schizaea inopinata
- Schizaea malaccana
- Paphiopedilum ciliolare
- Dipodium paludosum
- Epigeneium sp.
- Dendrochilum longilabre
- Dendrochilum tenellum
- Dendrochilum sp. (di ammo a sebbangan)
- Macodes petola
- Coelogyne chloroptera
- Bulbophyllum sp.
- Appendicula sp.
- Gleichennia hirta
- Drimys piperita
- Hydnophyton sp.
Ay-ayup urnosen
Ti Nalabbasit a Listaan ti Sangalubongan a Kappon para iti Konserbasion ti Katutubo (IUCN) ket nakailasin kadagiti saan a basbassit ngem 11 a naisagmak a sebbangan ti bertebrado. Inreporta ti Philippine Council for Agriculture, Forestry and Natural Resources and Development (PCARRD) a ti bantay ket tinataengan babaen dagiti lima a naisagmak a sebbangan, dagiti 27 a karkarna a sebbangan, 44 endemiko a sebbangan ken dagiti 59 a nangruna iti ekonomia a sebbangan. Dagiti sumaganad a sebbangan ket mabalin a mabirukan iti lugar:[4]
- Agila ti Filipinas (Pithecophaga jefferyi)
- Giant golden-crowned flying fox (Acerodon jubatus)
- Philippine forest roundleaf bat (Hipposideros obscurus)
- Philippine tarsier (Tarsius syrichta)
- Philippine warty pig (Sus philippensis)
- Kayumanggi nga ugsa ti Filipinas (Cervus mariannus)
- Fischer's pygmy fruit bat (Haplonycteris fischeri)
- Asian palm civet (Paradoxurus hermaphroditus)
- Tawitawi brown-dove (Phapitreron cinereiceps)
- Tarictic hornbill (Penelopides panini)
- Grey-hooded sunbird (Aethopyga primigenius)
- Giant scops-owl wenno Mindanao eagle-owl (Mimizuku gurneyi)
- Batomys hamiguitan (ti kiaw-kayumanggi nadutdotan ipus a sebbangan ti bao nga endemiko iti lugar)
Dagiti pannakaikeddeng urnosen
Idi 2004, ti Bantay Hamiguitan ket nairangarang a kas santuario ti biag iti kaatapan babaen ti Linteg ti Bantay Hamiguitan a naitungpal babaen ti inisiatibo ni senador Loren Legarda.
Idi Hunio 2014, nainayon ti Santuario ti Kaatapan ti Bantay Hamiguitan iti listan ti UNESCO kadagiti Lugar a Tawid ti Lubong. Sakbay iti daytoy, nairangarangen ti lugar a kas Parke ti Tawid ti ASEAN.[9]
Dagiti nota urnosen
- ^ a b de Ferranti, Jonathan; Maizlish, Aaron. "Philippine Mountains – 29 Mountain Summits with Prominence of 1,500 meters or greater". Naala idi 2009-01-09.
- ^ "Nepenthes species in the Philippines". The International Carnivorous Plant Society. Abril 2008. Naala idi 2009-01-09.
- ^ "Davao Oriental wants Hamiguitan declared as world heritage site". GMA 7. 2008-05-05. Naala idi 2009-01-09.
- ^ a b c d "Nine new sites inscribed on World Heritage List". UNESCO. Naala idi 2014-06-23.
- ^ a b "An Act Declaring Mount Hamiguitan Range And Its Vicinities As Vicinities As Protected Area Under The Category of Wildlife Sanctuary And Its Peripheral Areas As Buffer Zone and Appropriating Funds Therefor". Congress of the Republic of The Philippines. 2003-07-23. Naala idi 2009-01-09.
- ^ a b c McPherson, S.R. 2009. Pitcher Plants of the Old World. 2 volumes. Redfern Natural History Productions, Poole.
- ^ Gronemeyer, T., A. Wistuba, V. Heinrich, S. McPherson, F. Mey & A. Amoroso 2010. Nepenthes hamiguitanensis (Nepenthaceae), a new pitcher plant species from Mindanao Island, Philippines. In: S.R. McPherson Carnivorous Plants and their Habitats. Redfern Natural History Productions Ltd., Poole. pp. 1296–1305.
- ^ Gronemeyer, T., W. Suarez, H. Nuytemans, M. Calaramo, A. Wistuba, F.S. Mey & V.B. Amoroso 2016. Two new Nepenthes species from the Philippines and an emended description of Nepenthes ramos. Plants 5(2): 23. doi:10.3390/plants5020023
- ^ "Six new sites inscribed on World Heritage List". UNESCO. Naala idi 23 Hunio 2014.
Dagiti nagibasaran urnosen
- Amoroso, V.B. & R.A. Aspiras 2011. Hamiguitan Range: a sanctuary for native flora. Saudi Journal of Biological Sciences 18(1): 7–15. doi:10.1016/j.sjbs.2010.07.003
Dagiti akinruar a silpo urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Bantay Hamiguitan iti Wikimedia Commons
