Kanal Suez
Ti Kanal Suez (Arabiko: قناة السويس Qanāt al-Sūwais), amo pay babaen ti sabali a nagan ti "'Ti Kalsada idiay India", ket maysa nga artipisial a lessaad ti baybay a danum a pagdalanan idiay Ehipto, a mangikapet ti Baybay Mediteraneo ken ti Baybay Nalabbasit. Daytoy ket nalukatan idi Nobiembre 1869 kalpasan ti 10 a tawtawen a panagipatakder, daytoy ket mangpalubos a pagluganan babaen ti danum idiay baetan ti Europa ken Asia nga awan ti panagdaliasat ti lawlaw ti Aprika. Ti akin-amianan a sangladan ket ti Puerto Said ken ti akin-abagatan a sangladan ket ti Puerto Tawfiq idiay siudad ti Suez. Ti Ismailia ket naisanglad idiay laud nga igidna, iti 3 km (1.9 mi) nga amianan ti tengnga a puntos.[1]
| Kanal Suez | |
|---|---|
 | |
| Kasisigud a nagtagikua | Kompania ti Kanal Suez (Compagnie Universelle du Canal Maritime de Suez) |
| Rugi ti panagipatakder | 25 Abril 1859 |
| Petsa idi nalpas | Nobiembre 1869 |
| Kandado | 0 |
| Kasasaad | Nakalukat |
| Panagdaliasat a turay | Turay ti Kanal Suez |
Idi immuna a naipatakder, ti kanal ket 164 km (102 mi) ti kaatiddogna ken 8 m (26 ft) ti kaadalemna. Kalpasan kadagiti adu a panagpadpadakkel, ti kanal ket 193.30 km (120.11 mi) a katiddogen, 24 m (79 ft) a kaadalem ken 205 metro (673 ft) iti kalawa manipud idi 2010.[2] Daytoy ket buklen ti akin-amianan a sumrekan a kana iti 22 km wenno 14 mi, ti kanal ket 162.25 km wenno 100.82 mi ken ti akin-abagatan a sumrekan a kanal ti 9 km wenno 5.6 mi.[3]
Ti kanal ket maymaysa a dalan nga adda dagiti paglabsan a luglugar idiay "Ballah a Paglabsan" ken ti Danaw Nalatak a Napait.[4] Daytoy ket aglaon dagiti kandado; ti danum ti baybaya= ket nawaya nga agayus iti uneg ti kanal. Iti sapasap, ti kanal iti amianan ti Napait a Dandanaw ket agpaamianan nga agayus iti panaglalam-ek ken abagatan iti kalgaw. Ti ayus ti abagatan ti dandanaw ket agbalbaliw iti ugot idiay Suez.[5]
Ti kanal ket tagikua ket tinartarapato babaen ti Turay ti Kanal Suez[6] (SCA) ti Ehipto. Babaen ti sangalubongan a tulagan, daytoy ket mabalin a mausar "iti panawen ti gubat ken iti panawen ti kappia, babaen ti amin a barko ti komersio wenno ti gubat, nga awan ti panakailasin ti wagayway."[7]
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ "pagsurotan ti Kanal Suez". Marine Services Co. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-08-11. Naala idi 2 Abril 2010.
- ^ "Dagiti Panakaidasig ti Kanal". Turay ti Kanal Suez. 2010. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-03-22. Naala idi 2 Abril 2010.
- ^ "Dagiti Pannakaidasig ti Kanal". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-03-09. Naala idi 2012-11-07.
- ^ Turay ti Kanal Suez
- ^ The Red Sea Pilot. Imray Laurie Norie & Wilson. 1995. p. 266.
- ^ "Website ti Turay ti Kanal Suez".
- ^ Taripnong ti Konstantinopla ti Kanal Suez ti 2 Marso 1888 ket naipakpakat pay laeng ken natartaripato iti Nasionalisasion a Tignay Nasser.
Dagiti taudan
urnosen- Britannica (2007) "Kanal Suez", iti: Ti baro nga Encyclopædia Britannica, maiak-15 nga ed., 28, Chicago, Ill. ; Londres : Encyclopædia Britannica, ISBN 1-59339-292-3
- Galil, B.S. ken Zenetos, A. (2002). "Ti baybay apanagbalbaliw: eksotiko idiay akin-daya a Baybay Mediteraneo", iti: Leppäkoski, E., Gollasch, S. ken Olenin, S. (eds), Agparparukama ti akuatiko a sebbangan ti Europa : pannakaiwarwaras, impakto, ken panagtaripato, Dordrecht ; Boston : Kluwer Academic, ISBN 1-4020-0837-6, p. 325–336
- Garrison, Ervan G. (1999) Ti Pakasaritaan ti inhennieria ken teknolohia : dagiti na-arte a pamay-an, maika-2 nga ed., Boca Raton, Fla. ; Londres : CRC Press, ISBN 0-8493-9810-X
- Karabell, Zachary (2003) Panagbisngay ti Disierto: Ti Panagpartuat ti Kanal Suez, Knopf, ISBN 978-0-375-40883-0
- Oster, Uwe (2006) Le fabuleux destin des inventions : le canal de Suez Naiyarkibo 2011-08-19 iti Wayback Machine, TV a dokumentario a pinataud babaen ti ZDF ken inmatonana babaen ni Axel Engstfeld (Alemania)
- Sanford, Eva Matthews (1938) Ti Mediteraneo a lubong iti taga-ugma a panawen, Ronald a serye iti pakasaritaan, New York : The Ronald Press Company, 618 p.
Dagiti akinruar a silpo
urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Kanal Suez iti Wikimedia Commons
 | Daytoy nga artikulo dagiti nangruna nga artikulo ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy. |