Sumatra
Ti Sumatra (Indones: Sumatera) ket ti maysa nga isla idiay akinlaud nga Indonesia ken parte daytoy ti Is-isla Sunda. Daytoy ti kadakkelan nga isla iti intero nga Indonesia (dua a dakdakkel nga is-isla, ti Borneo ken Baro a Guinea, ket nagbingayan a pagbaetan ti Indonesia ken dagiti dadduma pagilian) ken ti maikanem a kadakkelan nga isla iti lubong iti 473,481 km2 (mairaman dagiti kaariping nga isla a kas ti Is-isla Riau ken Is-isla Bangga Belitung).
 Topograpia ti Sumatra | |
 | |
| Heograpia | |
|---|---|
| Lokasion | Abagatan a daya nga Asia |
| Nagsasabtan | 00°N 102°E / 0°N 102°ENagsasabtan: 00°N 102°E / 0°N 102°E |
| Purpuro | Is-isla Kalatakan a Sunda |
| Kalawa | 473,481 km2 (182,812 sq mi) |
| Ranggo ti kalawa | Maika-6 |
| Kangatuan nga elebasion | 3,805 m (12484 ft) |
| Kangatuan a punto | Kerinci |
| Administrasion | |
Indonesia | |
| Dagiti probinsia | Aceh, Bengkulu, Jambi, Lampung, Riau, Laud a Sumatra, Abagatan a Sumatra, Amianan a Sumatra |
| Demograpia | |
| Densidad ti populasion | 104.74/km2 (271.28/sq mi) |
| Grupgrupo ti etniko | Acehnes, Batak, Minangkabau, Malay, Tionghoa |
Ti Sumatra ket ti maysa nga immatiddog a masa ti daga a sumakop iti diagonal a pagtayyekan iti amianan a laud-abagatan a daya. Ti Taaw Indiano ket pagbeddenganna iti laud, amianan a laud, ken abagatan a laud a bangbangir iti Sumatra ken ti kawar ti isla ti Simeulue, Nias ken Mentawai ket mangbeddeng iti abagatan a laud nga aplaya. Iti amianan a daya a bangir ket ti akikid a Lingsat ti Malacca a mangisina iti isla manipud iti Peninsula Malaya, ti maysa a pagpaatiddog ti Eurosiano a kontinente. Iti abagatan a daya ket ti akikid a Lingsat Sunda a mangisina iti Sumatra manipud iti Java. Ti akin-amianan nga ungto ti Sumatra ket pagbeddengan ti Is-isla Andaman, bayat nga iti akinbaba nga akindaya a bangir ket dagiti isla ti Bangka ken Belitung, ti Lingsat Karimata ken ti Baybay Java. Ti banbantay ti Bukit Barisan ket aglaon kadagiti aktibo a bulkan a mangporma iti duri ti isla, bayat a dagiti amianan a daya bangir ket dagiti ababa a dagdaga ken dagiti kalugnakan, parakad ken dagiti kompleks a sistema ti karayan. Ballasiwen ti ekuador ti isla iti tengngana dagiti probinsia ti Laud a Sumatra ken Riau. Ti klima ti isla ket tropikal, napudot ken nadam-eg ken addaan kadagiti napusek a tropikal a katuduan a bakir ken isu ti kaaduan a langa ti daga.
Etimolohia
urnosenTi Sumatra ket ammo idi kadagiti taga-ugma panawen babaen ti Sanskrito a nagnagan iti Swarnadwīpa ("Isla ti Balitok") ken Swarnabhūmi ("Daga ti Balitok"), gapu kadagiti deposito ti balitok kadagiti kabambanatayan ti isla.[1] Ti immuna a balikas a mangibagbaga iti nagan a Sumatra ket ti nagan idi iti Srivijaya a Haji (ari) Sumatrabhumi ("Ari ti daga ti Sumatra"),[2] a nangipatulod kadagiti nabaon a mangitungpal idiay Tsina idi 1017. Dagiti Arabo a heograpo ket kinunkunada ti isla a kas Lamri (Lamuri, Lambri wenno Ramni) kadagiti maikasangapulo aginggana kadagiti maikatlo a sisiglo, iti panangireperensia iti pagarian iti asideg iti moderno nga aldaw iti Banda Aceh nga isu idi ti immuna a simmangpetan dagiti nagtagtagilako.
Idi naladaw a maika-14 a siglo, ti nagan a Sumatra ket nagbalin a nadayeg iti panangireperensia ti pagarian ti Samudra Pasai, nga isu idi ti dumakdakkel a bileg aginggana idi sinukatan babaen ti Sultanato ti Aceh. Ni Sultan Alauddin Shah ti Aceh, kadagiti surat a naisurat idi 1602 a naisurat ke nni Reina Isabel I ti Inglatera, ket nangibagbaga kaniana a kas "ari ti Aceh ken Samudra".[3] Ti balikas ket manipud met iti Sanskrito "Samudra", (समुद्र), a kayatna sawen ket "pagtutumongan dagiti danum, baybay wenno taaw".[4]
Dagiti mannurat a taga-Europa idi maika-19 a siglo ket nabirukanda a dagiti indehenio nga agtataeng ket awananda iti nagan para iti isla.[5]
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ Drakard, Jane (1999). A Kingdom of Words: Language and Power in Sumatra. Oxford University Press. ISBN 983-56-0035-X.
- ^ Munoz. Early Kingdoms. p. 175.
- ^ Sneddon, James N. (2003). The Indonesian language: its history and role in modern society. UNSW Press. p. 65. ISBN 978-0-86840-598-8.
- ^ Macdonell, Arthur Anthony (1924). A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis. Motilal Banarsidass Publ. p. 347. ISBN 9788120820005.
- ^ Reid, Anthony (2005). An Indonesian Frontier: Acehnese and Other Histories of Sumatra. National University of Singapore Press. ISBN 9971-69-298-8.
Dagiti akinruar a silpo
urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Sumatra iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Sumatra manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)