Dagiti pagsasao ti Baro a Selanda
Adda dagiti nadumaduma a pagsasao ti Baro a Selanda. Ti Ingles (Ingles ti Baro a Selanda) ket ti kaaduan a pagsasao a naisasao babaen ti kaaduan a taga-Baro a Selanda. Ti de jure nga opisial a pagsasao aket ti Māori ken ti Pagsasao a Senias ti Baro a Selanda(NZSL). Nagus-usar pay kadagiti sabali a pagsasao dagiti komunidad ti etniko.
Dagiti pagsasao ti Baro a Selanda | |
---|---|
Dagiti opisial a pagsasao | Māori, Pagsasao a Senias ti Baro a Selanda |
Dagiti signipikante a saan nga opisial a pagsasao | Ingles |
Dagiti nangruna a pagsasao | Ingles ti Baro a Selanda |
Dagiti pagsasao a senias | Pagsasao a Senias ti Baro a Selanda |
Dagiti kadawyan a balabala ti pagmanikilya |
Dagiti opisial a pagsasao
urnosenTi Ingles ket ti de facto nga opisial a pagsasao gapu ti adu a pannakausarna.[1]
Ti pagsasao a Māori ket addaan idi iti kasasaad nga opisial a pagsasao, nga addaan iti karbengan a mausar kadagiti legado a banag a kas iti korte, manipud iti Tignay ti Pagsasao a Maori ti 1987. Adda dagiti agarup a 70,000 a patneng nga agsasao iti Māori kadagiti populasion ti sumurok a 500,000 a tattao a Māori,[2] nga addaan iti 161,000 kadagiti agtaaeng ti pagilian iti 4 a riwriw ket mangtunton nga addaan iti abilidad a makisarita iti Māori.[3]
Inampon ti Baro a Selanda ti pagsasao a senias (Pagsasao a Senias ti Baro a Selanda wenno NZSL) a kas maysa nga opisial a pagsasao idi 10 Abril 2006.[4] Daytoy ketlegadon a mausar iti panagserrek kadagiti legado a banag iti korte ken ti panagserrek kadagiti serbisio iti gobiernos.
Dagiti patneng a pagsasao
urnosenDagiti kasakbayan ti Europeano nga agtataeng kadagiti nangruna nga isla ti Baro a Selanda ket agsasaoda amin iti Māori. Adda met dagiti bilang dagiti wayaway nga isla ken dagiti teritorio ti Baro a Selanda nga addaan kadagiti bukodda a patneng a pagsasao:
- Ti Māori ti Is-isla Cook ket ti opisial a pagsasao ti Is-isla Cook.
- Ti Niuano ket ti opisial apagsasao ti Niue (kakuyogna ti Ingles).
- Ti Tokelauano ket opisial a pagsasao ti Tokelau (kakuyogna ti Ingles).
- Ti Pagsasao a Moriori ket pagsasao idi ti Is-isla Chatham.
- Pagsasao a Penrhyn
Dagiti pagsasao ti imigrante
urnosenTi Baro a Selanda ket addaan pay kadagiti ad-adu nga agsasao kadagiti nadumaduma a sasao a Polinesio nga agnanaed idiay Baro a Selanda ngem dagiti agnanaed iti pagilian a patneng dayta a pagsasao (fkas pagarigan ti Niuano).[masapul a dakamaten] Addaan pay kadagiti imigrante manipud kadagiti sabali a pagilian ti Europa ken Asia a nangikuyog dagiti pagsasaoda. Segun ti Ethnologue, dagiti kadakkelan a grupo ket ti Samoano (50,000), "Rarotongan" (Māori ti Is-isla Cook, 25,000), Hindi ken dagiti dadduma a sasao nag Indiano (26,200), Insika a Yue (20,000) ken Arabiko (4000).[2]
Estadistika
urnosenIti Senso ti Baro a Selanda idi 2013, dagiti sumaganad a pagsasao ket insasao babaen dagiti ad-adu ngem 0.1% ti populasion.[5]
Pagsasao | Bilang | Porsiento | Panagbaliw (2006–13) |
---|---|---|---|
Ingles (Ingles ti Baro a Selanda) | 3,819,969 | 96.14 | 0.24 |
Māori | 148,395 | 3.73 | −0.37 |
Samoano | 86,403 | 2.17 | −0.06 |
Hindi | 66,309 | 1.67 | 0.51 |
Insik a Mandarin | 52,263 | 1.32 | 0.24 |
Pranses | 49,125 | 1.24 | −0.16 |
Insik a Yue (Kantones) | 44,625 | 1.12 | −0.03 |
Insik (saan a naiyad-adu a naipalawag) | 42,753 | 1.08 | 0.09 |
Aleman | 36,642 | 0.92 | −0.06 |
Tongano | 31,839 | 0.80 | 0.03 |
Tagalog | 29,016 | 0.73 | 0.4 |
Afrikaans | 27,387 | 0.69 | 0.14 |
Espaniol | 26,979 | 0.68 | 0.12 |
Koreano | 26,373 | 0.66 | −0.04 |
Olandes | 24,006 | 0.60 | −0.10 |
Pagsasao a Senias ti Baro a Selanda | 20,235 | 0.51 | −0.12 |
Hapon | 20,148 | 0.51 | −0.04 |
Punjabi | 19,752 | 0.50 | 0.22 |
Gujarati | 17,502 | 0.44 | 0.03 |
Arabiko | 10,746 | 0.27 | 0.01 |
Ruso | 9,426 | 0.24 | 0.03 |
Italiano | 8,214 | 0.21 | −0.01 |
Māori ti Is-isla Cook | 8,124 | 0.20 | −0.05 |
Tailandes | 7,599 | 0.19 | 0.03 |
Tamil | 6,840 | 0.17 | 0.02 |
Malaysio | 6,789 | 0.17 | −0.01 |
Khmer | 6,729 | 0.17 | 0.01 |
Fijiano | 6,273 | 0.16 | 0.03 |
Bietnamis | 5,376 | 0.14 | 0.03 |
Serbo-Kroata | 5,349 | 0.13 | −0.03 |
Sinhala | 5,220 | 0.13 | 0.03 |
Insik a Min | 5,166 | 0.13 | −0.02 |
Persiano | 5,061 | 0.13 | 0.02 |
Urdu | 5,046 | 0.13 | 0.02 |
Bahasa Indonesia | 4,881 | 0.12 | 0.00 |
Niuano | 4,548 | 0.11 | −0.03 |
Malayalam | 4,365 | 0.11 | 0.05 |
Awan (kas dagiti ubbing) | 67,509 | 1.70 | −0.27 |
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ "Education and Language" Naiyarkibo 2015-01-24 iti Wayback Machine, p90, MFAT
- ^ a b Gordon, Raymond G., Jr. (2005). "Languages of New Zealand". Ethnologue: Languages of the World, (Fifteenth edition. nga ed.). Dallas, Texas: SIL International. Naala idi 2006-08-19.
- ^ "2001 Census: National Summary" (PDF). Statistics New Zealand. p. 119. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2006-09-02. Naala idi 2006-08-19.
- ^ Governor-General gives assent to Sign Language Bill, Press Release: Governor General, 10 Abril 2006. Naala idi 11 Abril 2006.
- ^ "2013 Census totals by topic". Statistics New Zealand. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-12-13. Naala idi 11 Disiembre 2013.