Guinea
Nagsasabtan: 11°N 10°W / 11°N 10°W
Ti Guinea, opisial a ti Republika ti Guinea (Pranses: République de Guinée), ket ti pagilian iti laud nga aplaya ti Laud nga Aprika. Dati nga ammo a kas Guinea a Pranses (Pranses: Guinée française), sumagmamano a maibagbaga ti moderno a pagilian a kas Guinea-Conakry tapno mailasin daytoy manipud kadagiti sabali a pagilian nga agraman iti nagan a "Guinea" ken iti kanagnaganna a rehion, a kas ti Guinea-Bissau ken Guinea Ekuatorial.[7][8][9][10] Ti Guinea ket addaan iti populasion iti 12.4 a riwriw ken ti kalawa iti 245,857 kuadrado kilometro (94,926 sq mi).[11]
Republika ti Guinea
| |
|---|---|
 Wagayway
 Selio
| |
| Napili a pagsasao: "Travail, Justice, Solidarité" (Pranses) "Obra, Hustisia, Solidaridad" | |
| Nailian a kanta: Liberté (Pranses) Wayawaya | |
 Lokasion ti Guinea (nangisit nga asul) – idiay Aprika (napusasaw nga asul ken nangisit a maris-dapo) | |
_-_GIN_-_UNOCHA.svg) | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Conakry 9°31′N 13°42′W / 9.517°N 13.700°W |
| Opisial a sasao | Pranses |
| Sasao a bernakular | |
| Grupgrupo ti etniko | |
| Nagan dagiti umili | Guinean |
| Gobierno | Unitario a presidensial a republika |
• Presidente | Mamady Doumbouya |
• Kangrunaan a Ministro | Bah Oury |
| Lehislatura | Nailian nga Asemblia |
| Wayawaya | |
• manipud iti Pransia | 2 Oktubre 1958 |
| Kalawa | |
• Dagup | 245,857 km2 (94,926 sq mi) (Maika-77) |
• Danum (%) | negligible |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2018 | 12,414,293[2][3] (Maika-81) |
• Senso idi 2014 | 11,628,972 |
• Densidad | 40.9/km2 (105.9/sq mi) (Maika-164) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2017 |
• Dagup | $26.451 billion[4] |
• Tunggal maysa a tao | $2,039[4] |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2017 |
• Dagup | $9.183-bilion[4] |
• Tunggal maysa a tao | $707[4] |
| Gini (2012) | 33.7[5] kalalainganna |
| HDI (2017) |  0.459[6]ababa · Maika-175 |
| Kuarta | Pranko ti Guinea (GNF) |
| Sona ti oras | UTC (GMT) |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | +224 |
| Kodigo ti ISO 3166 | GN |
| TLD ti internet | .gn |
Ti naturay nga estado ti Guinea ket maysa a republika nga addaan iti maysa a presidente a dagus a binutosan babaen ti tattao; daytoy a puesto ket daulo ti estado ken daulo ti gobierno. Ti maysa kamara a Nailian nga Asemblia ti Guinea ket ti lehislatibo a bagi ti pagilian, ken dagiti kamengna ket dagus pay a binutosan ti tattao. Ti sanga ti ukom ket idauluan babaen ti Korte Suprema ti Guinea, ti kangatuan ken ti ultimo a korte ti apelado iti pagilian.[12]
Nanaganan ti pagilian manipud iti rehion ti Guinea. Ti Guinea ket tradisional a nagan para iti rehion ti Aprika a mabirukan iti igid ti Golpo ti Guinea. Daytoy ket umay-at iti amianan babaen dagiti rehion ti tropikal a kabakiran ken agpatingga iti Sahel. Ti Ingles a termino a Guinea ket dagus a nagtaud manipud iti Portuges a balikas ti Guiné, a rimmuar idi tengnga ti maika-15 a siglo a mangibaga kadagiti daga a tinagtagitao babaen dagiti Guineus, ti maysa kadawyan a termino para kadagiti tattao a nangisit nga Aprikano iti abagatan ti Karayan Senegal, a maigiddiat kadagiti "tawny" a Bereberes a Zenaga iti ngatona, a tinawtawaganda iti Azenegues wenno Moro.
Ti Guinea kat kaaduan nga Islamiko a pagilian, a mangipresenta dagiti Muslim iti 85 porsiento iti populasion.[7][13][14] Maitagikua dagiti tattao ti Guinea kadagiti duapulo ket uppat a grupo ti etniko. Ti Pranses, ti opisial a pagsasao ti Guinea, ket ti nangruna a pagsasao iti pannakisarita kadagiti pagadalan, iti administrasion ti gobierno, ken ti midia, ngem naisasao pay dagiti ad-adu ngem duapulo ket uppat nga indihenio a pagsasao.
Kaaduan nga agdepdepende ti ekonomia ti Guinea iti ahrikultura ken iti panagtapataud ti mineral.[15] Daytoy ti maikadua a kadakkelan nga agpatpataud iti bauxite iti lubong, ken addaan kadagiti adu a deposito iti diamante ken balitok.[16]
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ "The World Factbook – Central Intelligence Agency – CIA"
- ^ ""World Population prospects – Population division"". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idi Nobiembre 9, 2019.
- ^ ""Overall total population" – World Population Prospects: The 2019 Revision" (xslx). population.un.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idi Nobiembre 9, 2019.
- ^ a b c d "Guinea". International Monetary Fund. Naala idi 18 Abril 2012.
- ^ "GINI index (World Bank estimate)". World Bank. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 10 Enero 2019. Naala idi 10 Enero 2019.
- ^ "2018 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2018. Naiyarkibo (PDF) manipud iti kasisigud idi 22 Marso 2017. Naala idi 21 Septiembre 2018.
- ^ a b "Guinea-Conakry Information". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 5 Pebrero 2009. Naala idi 11 Pebrero 2009.
- ^ "Music Videos of Guinea Conakry". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 21 Pebrero 2007. Naala idi 12 Abril 2018.
- ^ "The Anglican Diocese of Ghana". Netministries.org. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 7 Enero 2009. Naala idi 23 Hulio 2017.
- ^ "Guinea Conakry". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 11 Mayo 2011. Naala idi 11 Pebrero 2009.
- ^ "Nations Online: Guinea – Republic of Guinea – West Africa". Nations Online. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 3 Mayo 2003. Naala idi 25 Agosto 2014.
- ^ "Guinea's Supreme Court rejects election challenges". Reuters. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 24 Septiembre 2015. Naala idi 23 Hulio 2017.
- ^ "Religion in Guinea". Visual Geography. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Septiembre 2013. Naala idi 23 Hulio 2017.
- ^ "The Pan African Bank". Ecobank. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 19 Marso 2012. Naala idi 23 Hulio 2017.
- ^ "Guinea Conakry: Major Imports, Exports, Industries & Business Opportunities in Guinea Conakry, Africa". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 5 Nobiembre 2010. Naala idi 15 Oktubre 2014.
- ^ "Guinea Conakry Support – Guinee Conakry Trade and Support. (GCTS)". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 5 Enero 2015. Naala idi 15 Oktubre 2014.
Dagiti akinruar a silpo
urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Guinea iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Guinea manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
- Opisial a website (iti Pranses)
- Guinea a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
- Guinea from UCB Libraries GovPubs
- Guinea iti Curlie (iti Ingles)
- Bariweswes ti Guinea manipud iti BBC News
Wikimedia Atlas iti Guinea
