Listaan dagiti aktibo a bulkan ti Filipinas
Dagiti aktibo a bulkan ti Filipinas, a kas naikategoria babaen ti Instituto ti Filipinas iti Bulkanolohia ken Sismolohia (PHIVOLCS), ket mangiraman kadagiti bulkan iti pagilian a nagbettak iti kaunegan dagiti naipakasaritaan a panawen (kaunegan dagiti naudi a 600 a tawtawen), nga adda dagiti pannakalagip kadagitoy a panagbettak a dinokumentuan babaen ti tao; wenno nagbettaken iti kaunegan ti naudi a 10,000 a tawtawen (holoseno) a naibatay kadagiti panagusig dagiti naidatos a materiales. Nupay kasta, awan ti konsenso kadagiti bulkanologo no kasano ti panangipalawag ti maysa nga "aktibo" a bulkan. Manipud idi 2012, ti PHIVOLCS ket inlistana dagiti 23 bulkan a kas aktibo iti Filipinas, 21 kadagitoy ket addaan iti naipakasaritaan a panagbettak ken dua ket dagiti napigsa a pumaroliko a bulkan – Cabalian ken Leonard Kniaseff.[1]; ti Global a Programa ti Bulkanismo ti Instituto ti Smithsonia ken inkategoriana dagiti 20 a bulkan ti Filipinas a kas "historikal" ken 59 a kas "holodeno".[2]
Ti Global a Programa ti Bulkanismo ti Instituto ti Smithsoniano (GVP) ket ilistana dagiti bulkan nga addaan kadagiti panagbettak a historikal, holoseno, wenno mabalin a naduduog no adda napigsa a senial iti bulkanismo ket makitkita pay babaen ti termal a lang-langa a kas dagiti pumarola, dagiti napudot nga ubbog, banga ti pitak, ken dadduma pay.[3] ti GVP ket agdama nga ilistana dagiti 50 a bulkan ti Filipinas.[2] Dagiti panagbettak manipud iti tabla dita baba ket ad-adu a naibatay iti GVP a mangited ti ad-adu a salaysay ti pakasaritaan ti panagbettak para iti naisangayan a bantay. Ti kaadu dagiti Naipakasaritaan a Panagbettak ket naibatay iti nalawag a naipakasaritaan a panagbettak ken mangilaksid ti madudua wenno Di naikeddeng a pammalagip a naibatay kadagiti dua a taudan a naibagbaga.
Ti listaan dita baba ket mangipakpakita kadagiti 25 ng aktibo a bulkan iti Filipinas ket naibatayda idi ti ad-adu manipud iti listaan ti PHIVOLCS ken adda met dagiti nairaman manipud iti GVP. Ti bilang ket saan a naitudtudo a bilang ken agdepdepende iti panangipalawag ti tao iti "aktibo" wenno historikal a panawen. Iti pay maipatinayon, dagiti bulkan a nailista a kas di aktibo wenno mabalin nga aktibo ket mabalin makapabaro ti aktibidad kalpasan ti napaut a paset ti panawen iti panagmalmalmeng a kas ti Bantay Pinatubo idi 1991.
-
Kanlaon idiay Isla Negros
-
Hibok-Hibok idiay Camiguin
Dagiti aktibo a bulkan ti Filipinas
urnosenBulkan | Nagsasabtan | Kangato (m) | Probinsia | Historikal a Panagbettak | Deskripsion ti Panagbettak ken Agdama a Kasasaad |
---|---|---|---|---|---|
Grupo ti Ambalatungan | 17°18′40″N 121°06′13″E / 17.310982°N 121.103668°E | 2,329 metro (7,641 ft) | Kalinga | 0 | Dagiti panagbettak idi 1952 ket di naikeddeng.[4] Pumaroliko nga addaan kadagiti solpatara ken dagiti termal nga ubbog. |
Babuyan Claro | 9°31′23″N 121°56′24″E / 9.523°N 121.940°E | 1,080 metro (3,540 ft) | Cagayan | 3 | Dagiti panagbettak ket nairehistro idi 1831, 1860 ken idi 1913. Dagiti Napudot nga Ubbog ti Askedna ket mabirukan idiay akin-abagatan a sakaanan ti bulkan. |
Banahaw | 14°04′N 121°29′E / 14.07°N 121.48°E | 2,158 metro (7,080 ft) | Quezon | 0 | Dagiti panagbettak ket di naikeddeng iti las-ud ti panagayus ti pitak idi 1730, 1743, 1843 ken idi 1909.[5] |
Biliran | 11°33′29″N 124°30′47″E / 11.558°N 124.513°E | 1,301 metro (4,268 ft) | Biliran | 1 | Preatika a panagbettak idi 1939. Pumaroliko nga addaan kadagiti termal nga ubbog |
Bulusan | 12°46′12″N 124°03′00″E / 12.770°N 124.05°E | 1,565 metro (5,135 ft) | Sorsogon | 17 | Daiti tawen a panagbettak ket manipud idi 1886 aginggana idi 2011. Permanente nasisiim |
Cagua | 18°13′19″N 122°07′23″E / 18.222°N 122.123°E | 1,133 metro (3,717 ft) | Cagayan | 1 | Panagbettak idi 1860 ken napigsa a solpatariko nga aktibidad idi 1907. Dagiti termal a lugar ket mabirukan idiay asideg ti pantok ken dagiti bakras ti amianan a laud ken amianan-amianan a daya. |
Camiguin de Babuyanes | 18°49′48″N 121°51′36″E / 18.83°N 121.860°E | 712 metro (2,336 ft) | Cagayan | 1 | Ti nairehistro a panagbettakna ket idi 1857. Pumaroliko nga ddaan kadagiti termal nga ubbog |
Didicas | 19°04′37″N 122°12′07″E / 19.077°N 122.202°E | 244 metro (801 ft) | Cagayan | 6 | Dagiti panagbettak idi 1773, 1856, 1900, 1952, 1969 ken idi 1978. Submarino a bulkan aginggana idi 1952 idi naporma ti permanente nga isla.[6] |
Hibok-Hibok | 9°12′11″N 124°40′23″E / 9.203°N 124.673°E | 1,552 metro (5,092 ft) | Camiguin | 5 | Dagiti panagbettak ti tawtawen 1827, 1862, 1871 ken 1948–1952. Aktibidad manipud idi 1897–1902 ket solpatariko laeng. Permanente a nasisiim. |
Iraya | 20°28′08″N 122°00′36″E / 20.469°N 122.010°E | 1,009 metro (3,310 ft) | Batanes | 1 | Ti naudi a panagbettak ket idi 1454. Seismiko nga ariwekwek idi 1998. |
Iriga | 13°27′25″N 123°27′25″E / 13.457°N 123.457°E | 1,196 metro (3,924 ft) | Camarines Sur | 0 | Ti panagbettak idi 1628 ket nadiskredito.[7] |
Grupo ti Jolo | 6°00′47″N 121°03′25″E / 6.013°N 121.057°E | 811 metro (2,661 ft) | Sulu | 0 | Di naikeddeng a submarino a panagbettak idi 1897. Nailista kas Bud Dajo, ti eskoria a kono idiay Isla ti Jolo, iti listaan ti PHIVOLCS. |
Kanlaon | 10°24′43″N 123°07′55″E / 10.412°N 123.132°E | 2,435 metro (7,989 ft) | Negros Occidental, Negros Oriental | 26 | Dagiti panagbettak ket nairehistro manipud idi 1886 aginggana idi2006. Permanente a nasisiim. |
Leonard Kniaseff | 7°22′55″N 126°02′49″E / 7.382°N 126.047°E | 1,190 metro (3,900 ft) | Davao de Oro | 0 | Ti naudi a panagbettak ket nairehistro kas c.120 AD.[8] Napigsa a termal a lang-langa. |
Bantay Makaturing | 7°38′49″N 124°19′12″E / 7.647°N 124.32°E | 1,940 metro (6,360 ft) | Lanao del Sur | 2 | Ti panagbettak ket nairehistro idi 1865 ken 1882. Dagiti panagbettak idi 1856 ken 1858 ket naigupit iti Bantay Ragang[9][10] |
Matutum | 6°22′N 125°04′E / 6.37°N 125.07°E | 2,286 metro (7,500 ft) | Abagatan a Cotabato | 0 | Ti bantay ket pumaroliko idi Marso 7, 1911, ngem di naikeddeng no adda panagbettakna. Dagiti termal nga ubbong ket mabirukan idiay Almoan ken Linan.[11][12] |
Mayon | 13°15′25″N 123°41′06″E / 13.257°N 123.685°E | 2,462 metro (8,077 ft) | Albay | 50 | Dagiti panagbettak ket nairehistro manipud idi 1616 aginggana idi 2013. Permanente a nasisiim. |
Musuan | 7°52′37″N 125°04′05″E / 7.877°N 125.068°E | 646 metro (2,119 ft) | Bukidnon | 2 | Dagiti panagbettak idi 1866 ken 1867. Napigsa a seismiko nga ariwekwek idi 1976. |
Parker | 6°06′47″N 124°53′31″E / 6.113°N 124.892°E | 1,824 metro (5,984 ft) | Abagatan a Cotabato | 1 | Ti agporporma ti kaldera a panagbettak ket napasamak idi Enero 4, 1641. |
Pinatubo | 15°08′N 120°21′E / 15.13°N 120.35°E | 1,486 metro (4,875 ft) | Zambales, Tarlac, Pampanga | 3 | Nagungar manen idi 1991 a nagpataud ti maikadua a kadakkelan a panagbettak iti maika-20 a siglo. Sinaruno ti basbassit a panagbettak idi 1992 ken 1993. |
Ragang | 7°42′N 124°30′E / 7.70°N 124.50°E | 2,815 metro (9,236 ft) | Lanao del Sur, Cotabato | 7 | Dagiti tawen a panagbettak ket idi 1765 aginggana idi 1873. Dagiti panagbettak ket di naikeddeng idi 1915 ken 1916. |
Bulakniko a Lugar ti San Pablo | 14°07′N 121°18′E / 14.12°N 121.30°E | 1,090 metro (3,580 ft) | Laguna, Batangas | 0 | Ti kaudiani a panagbettak ket ti panagporma ti Danaw Sampaloc di agarup a 1350 AD +/- 100 a tawtawen naikeddeng babaen ti anthropolohia[3][13] |
Smith | 19°32′02″N 121°55′01″E / 19.534°N 121.917°E | 688 metro (2,257 ft) | Cagayan | 6 | Dagiti tawen a panagbettak ket idi 1652 aginggana idi 1924. A kinuyog ti Babuyan Claro iti listaan ti GVP. |
Taal | 14°00′07″N 120°59′35″E / 14.002°N 120.993°E | 400 metro (1,300 ft) | Batangas | 33 | Dagiti tawen a panagbettak ket idi 1572 aginggana idi 1977. Nangipakpakita kadagiti senial ti aktibidad idi 1991 ken permanente a nasisiim. |
Di nanaganan a bulkan (Ibugos) | 20°20′N 121°45′E / 20.33°N 121.75°E | −24 metro (−79 ft) | Batanes | 3 | Dagiti submarino a panagbettak idi 1773, 1850 ken 1854. |
Kitaen pay
urnosenDagiti nagibasaran
urnosen- ^ "Listaan dagiti Aktibo a Bulkan". Instituto ti Filipinas iti Bulkanolohia ken Sismolohia (PHIVOLCS). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-03-04. Naala idi 2014-01-24.
- ^ a b "Dagiti Bulkan ti Filipinas ken Abagatan a daya nga Asia". Global a Programa ti Bulkanismo. Instituto ti Smithsoniano. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-08-05. Naala idi 2011-08-18.
- ^ a b "Kriteria ti Datos ti Bulkan". Global a Programa ti Bulkanismo. Instituto ti Smithsoniano. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-08-20. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Pakasaritaan ti Panagbettak, Grupo ti Ambalatungan" Naiyarkibo 2012-10-13 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Pakasaritaan a Panagbettak ti Banahaw" Naiyarkibo 2012-10-13 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Pakasaritaan ti Panagbettak ti Didicas" Naiyarkibo 2011-06-09 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Pakasaritaan ti Panagbettak ti Iriga" Naiyarkibo 2012-08-19 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Pakasaritaan ti Sakup ti Panagbettak ti Leonard" Naiyarkibo 2007-08-20 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Pakasaritaan ti Panagbettak ti Makaturing" Naiyarkibo 2012-10-13 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Makaturing" Naiyarkibo 2013-03-26 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Matutum" Naiyarkibo 2013-03-26 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Pakasaritaan ti Panagbettak ti Matutum" Naiyarkibo 2012-08-25 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
- ^ "Pakasaritaan ti Panagbettak ti Bulkaniko a Lugar ti San Pablo" Naiyarkibo 2012-10-13 iti Wayback Machine. Global a Programa ti Bulkanismo. Naala idi 2011-08-18.
Dagiti akinruar a silpo
urnosen Dagiti midia a mainaig iti Bulbulkan ti Filipinas iti Wikimedia Commons