Nailian a Santuario ti Bantay Samat
Ti Nailian a Santuario ti Bantay Samat (Panangibalikas a Tagalog: [samat]) wenno Dambana ng Kagitingan (Santuario ti Kinatured) ket ti maysa a naipakasaritaan a santuario a mabirukan iti asideg ti pantok ti Bantay Samat iti ili ti Pilar, Probinsia ti Bataan, iti Republika ti Filipinas. Ti kompleks ti panglaglagip a santuario ket nabangon idi pammadayaw ken panglaglagip dagiti kinatured dagiti soldado a Filipino ken Amerikano a nakilaban kadagiti Imperial a Buyot ti Hapon iti las-ud ti Sangalubongan a Gubat II.
| Nailian a Santuario ti Bantay Samat | |
|---|---|
| Santuario ti Kinatured Dambana ng Kagitingan | |
.svg)  Lokasion idiay Filipinas | |
| Kita | Panglaglagip |
| Lokasion | Pilár, Bataan, Filipinas |
| Nagsasabtan | 14°36′20.80″N 120°30′32.17″E / 14.6057778°N 120.5089361°ENagsasabtan: 14°36′20.80″N 120°30′32.17″E / 14.6057778°N 120.5089361°E |
| Kalawa | 73,665 ektaria (182,030 acre) |
| Napartuat | 1970 |
| Mangipatpataray | Probinsial a Gobierno ti Bataan |
| Nakalukat | amin a paset ti tawen |
| Kasasaad | Nailian a Santuario 14 Abril 1966 |
Buklen ti maysa a Kolumnata ken ti dakkel a Panglaplagip a Krus, nakomision ti parke idi 1966 babaen ti dati a Presidente a ni Ferdinand Marcos,[1] para iti maika-25 nga Anibersario ti Gubat ti Sangalubongan II.[2] Nakatakder ti puraw a Panglaglagip a Krus a kas maysa a panglaglagip kadagiti soldado a nakilaban ken nakapukaw kadagiti baigada iti Bakalan ti Bataan. Mangiraman pay t kompleks ti santuario iti maysa a museo ti gubat nga agraman kadagiti nadumaduma nga urnong manipud kadagiti pinintaan kadagiti bannuar a Filipino, aginggana kadagiti armas nga inusar babaen dagiti puersa ti Filipino, Amerikano ken Hapon iti las-ud ti bakalan.
Manipud iti kolumnata ken ti krus, adda maysa a panoramiko a buya ti Bataan, ti Isla Corregidor ken iti maysa nalawag nga aldaw, ti siudad ti Manila a mabirukan iti agarup a 50 km (31 mi) iti ballasiw ti Luek Manila.
Pakasaritaan
urnosenNo maikuyog ti nasammakedan nga isla ti Corregidor, ti Bantay Samat ket isu idi ti lugar ti karanggasan a bakalan a panagsuppiat iti Imperial a Buyot ti Hapon idi 1942 iti las-ud ti Bakalan ti Bataan. Nakasagsagaba kadagiti nakaro a pannakaabak manipud kadagiti Hapon iti amin a paset ti Luzon, nagatras dagiti soldado ti Filipino ken Amerikano idiay Peninsula ti Bataan tapno aguurnongda manen para iti maysa a maudi a naingel a barengbareng a pannakilaban. Daytoy a panagatras idiay Bataan ket paset ti maysa nga estratehia ti Estados Unidos nga ammo a kas War Plan Orange.
Natnag ti Bataan kalpasan dagiti tallo a bulan a panaglalaban idi dagiti nabanbanog unay a 78,000, nagsaksakit ken nabisbisinan a lallaki babaen ni Major Heneral Edward P. King ket nagsukoda kadagiti Hapon idi 9 Abril 1942. Daytoy ti bugbugtong a kadakkelan a panagsuko iti pakasaritaan dagiti soldado ti Estados Unidos. Kakuyogda met dagiti soldado a Filipino, naiturongda idi iti Martsa iti Patay ti Bataan.
Ti senario iti kaudian a nagsammakedanda iti Bantay Samat, ti lugar ti Dambana ng Kagitingan. Naaramid ti santuario a kas maysa a maitunos a panglaglagip dagiti situtured a panagsagsagaba dagiti soldado a nakilaban ken natay iti dayta a naipakasaritaan a sarikedked ti wayawaya.[3]
Nairugi ti kompleks ti panglaglagip a santuario babaen ti panangisaad ti bato a pasuli babaen ni Presidente Marcos idi Abril 14, 1966.[4] Gapu ti kaawan dagiti pundo, saan a nalpas ti panagbangon iti maika-25 nga anibersario ti Pannakatnag ti Bataan idi 1967.[2] Nakompleto ti santurio ken naisibbo idi 1970, apag-isu a naitiempo iti maika-25 nag anibersario ti patingga ti Sangalubongan a Gubat II.
Dagiti langa maipapan iti arkitektura
urnosenMabirukan iti maysa a lugar nga agarup a 73,665 ektaria (182,030 acre), buklen ti parke ti Kolumnata ken iti pantok ti bantay, ti Panglaglagip a Krus. Dinisenio ti sanatuario babaen ni Lorenzo del Castillo ken hinardinan babaen ni Dolly Quimbo-Perez.[5]
Kolumnada
urnosenManipud iti lugar a pagparkingan, ti maysa a nalawa a tallo nga agdan nga umakikid iti ngato ket mangiturong kadagiti agbisbisita iti poste ti wagayway nga agtengngel iti wagayway ti Filipinas.[6] Dagiti maudi a serye dagiti agdan ti agpang ti kolumnada ket beddengan dagiti dua a bangir babaen dagiti dua a pedestal a natuktokan kadagiti bronse nga urno a mangisimbolo iti agnanayon nga apuy.[7]
Ti Kolumnada ket ti maysa a naabbongan iti marmol nga estruktura a palikmutan babaen ti maysa nga esplanada, a napalikmutan met kadagiti naabbongan iti marmol a parapeto. Naabbongan ti akinruar a bangir kadagiti 19 a nangato a riliebo nga eskututa babaen ni Nailian nga Artista Napoleon Abueva, ken dagiti agsisinnublat a depiksion ti gubat nga agraman kadagiti 18 a bronse nga insignia dagiti yunit ti Dibision ti USAFFE babaen da Talleres de Maximo Vicente, Leonides Valdez, ken da Angel Sampra ken Anak a Lallaki.[5] Ti tunggal maysa nga insignia a bronse ket addaan iti poste ti wagayway para kadagiti wagayway ti tunggal maysa a dibision.[8]
Iti tengnga ti Kolumnada ket ti altar, iti likudan ket dagiti tallo a relihioso a mural ti dekolor a sarming a dinisenio babaen ni Cenon Rivera ken inaramid babaen ni Vetrate D'Arte Giuliani ti Roma, Italia.[5] Adda dagiti uppat a dakkel a bronse a kandeleria a nakabitinin iti bobida, bayat a naisurat iti marmol kadagiti dua a letral a diding ket ti naratibo ti “Bakalan ti Bataan”.
Ti maysa a dalan a mangiturong iti baba ti Paglaglagip a Krus ke mangrugi iti likudan ti Kolumnada.[9] Ti 14 nga addang nga agdan, nga agsiko-sikko a dalan iti bakras ti bantay ket nasimiento kadagiti maris dara a bato manipud iti Isla Corregidor. Ti maysa pay a sabali a kalsada ket mangiturong kadagiti agbisbisita iti baba ti Paglaglagipan a Krus.[3]
Paglaglagipan a Krus
urnosen| Santuario ti Panglaglagip a Krus ti Kinatured | |
| Lokasion | Pilar, Bataan, Filipinas |
|---|---|
| Nagdesinio | Lorenzo del Castillo ken Napoleon Abueva |
| Kita | Naipakasaritaan a dulon |
| Material | Landok ken naipapigsa a konkreto a pinalpas iti napedaso a granomitiko a marmol |
| Kaatiddog | 90 kadapan (27 m) |
| Kaakaba | 18 kadapan (5.5 m) |
| Katayag | 92 metro (302 ft) |
| Pannakairugi | 1966 |
| Pannakalpas | 1970 |
| Pannakalukat | 1970 |
| Nakairuknoyan | Kadagiti soldado a nakilaban para iti waywaya iti Bakalan ti Bataan |
Ti Paglaglagipan a Krus ket ti maysa a natayag nga estruktura iti kangatuan a punto ti Bantay Samat, 555 m (1,821 ft) iti ngato ti pantar ti baybay. Narmid ti monumento iti landok ken napapigsa a konkreto nga agraman iti maysa a pagawitan ken pagbuyaan a galeria kadagiti ima ti Krus. Ti maysa nga agdan ket mangiturong pay iti galeria kadagiti payak. Ti katayag ti Krus ket 95 m (312 ft) manipud iti baba; ti katayag dagiti ima ket 74 m (243 ft) manipud iti baba, ti tunggal ima ket agrukod iti 30 m (98 ft) (15 m (49 ft) iti tunggal bangir), a mangaramid daytoy iti maikadua a kadakkelan a krus iti lubong. Ti pagbuyaan a galeria ket 5.5 m × 27.4 m (18 ft × 90 ft), nga agraman iti 2.1 m (6.9 ft) nga espasio.[3]
Ti ruar ti Krus ket pinalpas iti napedaso a granolitiko a marmaol. Ti baba aginggana iti 11 m (36 ft) nga agpang ket natuktokan kadagiti nakitikitan a kuadro ken riliebo[10] a natituluan iti Nabiag Na Bato babaen pay ni Abueva, a mamgibagbaga kadagiti nangruna a naipakasaritaan a pigura ken dagiti pasamak a kas ti panagpatay ken ni Jose Rizal,[11] Lapu-Lapu[12] ken Antonio Luna.[13]
Dagiti ladawan
urnosen-
Ti Krus ti Panglaglagip ti Gubat
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ "Proclamation No. 25, s. 1966". Official Gazette of the Republic of the Philippines. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 15 Disiembre 2019. Naala idi 15 Disiembre 2019.
- ^ a b Yu Jose, Lydia N. (2008). "The Past, Love, Money and Much More: Philippine-Japan Relations Since the End of Second World War", p.23. Ateneo de Manila University.
- ^ a b c "Bataan...A Raging Peninsula". Government of Province of Bataan. 2006. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 27 Disiembre 2007. Naala idi 15 Disiembre 2019.
- ^ "Mt. Samat National Shrine". National Registry of Historic Sites and Structures in the Philippines. Naala idi 2012-06-08.
- ^ a b c "Memorials in the Philippines". Filipinos World War II US Military Service. Naala idi 2011-03-27.
- ^ rhilton4u (2009-03-09). "Memorial Steps: Mt. Samat Shrine". Flickr. Naala idi 2011-03-27.
- ^ rhilton4u (2009-03-09). "Base Memorial: Mt. Samat Shrine". Flickr. Retrieved on 2011-03-27.
- ^ rhilton4u (2009-03-09). "Mt. Samat Shrine of Valor". Flickr. Naala idi 2011-03-27.
- ^ rhilton4u (2009-03-09)."Mt. Samat Shrine of Valor". Flickr. Naala idi 2011-03-27.
- ^ "Mount Samat Shrine". Flickr. Naala idi 2011-03-15.
- ^ pianoforte (2010-03-15). "Mt. Samat Cross". Flickr. Naala idi 2011-03-27.
- ^ pianoforte (2010-03-13). "Mt. Samat Cross". Flickr. Naala idi 2011-03-27.
- ^ pianoforte (2010-03-15). "Mt. Samat Cross". Flickr. Naala idi 2011-03-27.
Dagiti akinruar a silpo
urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Nailian a Santuario ti Bantay Samat iti Wikimedia Commons