Karbon
Ti karbon /ˈkɑːrbən/ (manipud ti Latin: carbo "beggang") ket isu ti kimiko nga elemento nga addaan ti simbolo iti C ken atomiko a numero iti 6. A kas kameng iti grupo a 14 idiay periodiko a lamisaan, daytoy ket saan a metal ken tetrabalente—nga agar-aramid ti uppat nga elektron a magun-od tapno agporma iti kobalente dagiti kimiko a piansa. Adda dagiti masna a rumrumsua nga isotopo, nga addaan ti 12C ken ti 13C a dagitoy ket natalna, a ti 14C ket radioaktibo, nga agrungrungsot nga addaan iti kagudua a biag iti agarup a 5,730 a tawtawen.[9] Ti Karbon ket maysa kadagiti bassit a naam-ammuan nga elemento manipud iti taga-ugma.[10][11]
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Langa | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
nalitnaw a (diamante) ken nangisit a (grapito)  Diamante (kanigid) ken grapito (kanawan), dagiti kalatakan a naam-ammuan nga alotropos iti karbon | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Sapasap a tagikua | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Nagan, simbolo, numero | karbon, C, 6 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pannakabalikas | /ˈkɑːrbən/ | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Kategoria ti elemento | saan a metal | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Grupo, puntos, leppad | 14, 2, p | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pagalagadan ti atomiko a kadagsen | 12.0107(8) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Langa ti elektron | 1s2 2s2 2p2 wenno [He] 2s2 2p2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Dagiti elektron tunggal maysa a kontsa | 2,4 (Imahen) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Bagbagi a tagikua | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Paset | Natangken | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Densidad ti (asideg r.t.) | amorpo:[1] 1.8–2.1 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Densidad ti (asideg r.t.) | grapito: 2.267 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Densidad ti (asideg r.t.) | diamante: 3.515 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Sublimasion a punto | 3915 K, 3642 °C, 6588 °F | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Tinallo a punto | 4600 K (4327°C), 10800[2][3] kPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Kapudot iti panaglunag | 117 (grapito) kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Malaon a kapudot | 8.517(grapito), 6.155(diamante) J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Dagiti atomiko a tagikua | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Dagiti oksihenasion a kasasaad | 4, 3 [4], 2, 1 [5], 0, -1, -2, -3, -4[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegatibidad | 2.55 (Pauling a panagrukod) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Dagiti ionisasion nga enerhia (adu pay) |
Umuna: 1086.5 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Maika-2: 2352.6 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Maika-3: 4620.5 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Kobalente a rayus | 77(sp³), 73(sp²), 69(sp) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waals a rayus | 170 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Sabsabali pay | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Nabatombalani a panagurnos | diamagnetiko[7] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Kapudot a pannakaisaknap | 119-165 (grapito) 900-2300 (diamante) W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Panagdakkel no mapudotan | (25 °C) 0.8 (diamante) [8] µm·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Kapardas iti uni (naingpis nga ungkay) | (20 °C) 18350 (diamante) m·s−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Modulo ni Young | 1050 (diamante) [8] GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pannakaputed a modulo | 478 (diamante) [8] GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Kaaduan a modulo | 442 (diamante) [8] GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Poisson a pannakaibagi | 0.1 (diamante) [8] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohs a katangken | 1-2 (Grapito) 10 (Diamante) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS a rehistro a numero | 7440-44-0 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Dagiti katalnaan nga isotopo | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Kangrunaan nga artikulo: Dagiti isotopo iti karbon | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Adda dagiti dadduma nga alotropo iti karbon a dagiti kalatakan a naam-ammuan a kas ti grapito, diamante, ken amorpo a karbon.[12] Dagiti maipapan ti bagi a tagikua iti karbon ket kaaduan a nadumaduma nga addan ti alotropiko a porma. Kas pagarigan, ti diamante ket masarsarang unay, ngem ti grapito ket saragasag ken nangisit. Ti diamante ket maysa kadagiti naam-ammuan a katangkenan a materiales, ngem ti grapito ket nalukneng ken makaporma ti garit iti papel (kasta iti nagan, manipud ti Griego a balikas ti "agsurat"). Ti diamante ket addaan iti nababa unay nga elektriko a konduktibidad, ngem ti grapito ket nasayaat a konduktor. Babaen ti kadawyan a kasasaad, ti diamante ket addaan iti kangatuan a kapudot ti konduktibidad kadagiti amin a naam-ammuan a materiales.
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ Lide, D. R., ed. (2005). CRC a Libro iti Kimiko ken Pisika (Maika-86 nga ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
- ^ Haaland, D (1976). "Grapito-likido-sengngaw tallo a puntos ti presion ken ti densidad iti likido a karbon". Karbón. 14 (6): 357. doi:10.1016/0008-6223(76)90010-5.
- ^ Savvatimskiy, A (2005). "Dagiti rukod iti panaglunag a puntos iti grapito ken dagiti tagikua ti likido a karbon (maysa a repaso para iti 1963–2003)". Karbón. 43 (6): 1115. doi:10.1016/j.carbon.2004.12.027.
- ^ "Fourier Transform Spectroscopy of the System of CP" (PDF). Naala idi 2007-12-06.
- ^ "Fourier Transform Spectroscopy of the Electronic Transition of the Jet-Cooled CCI Free Radical" (PDF). Naala idi 2007-12-06.
- ^ "Karbón: Dagiti binario a kompuesto". Naala idi 2007-12-06.
- ^ Magnetiko a susseptibilidad dagiti elemento ken inorganiko a kompuesto, iti Libro iti Kimiko ken Pisika maika-81 nga edision, CRC press.
- ^ a b c d e Dagiti tagikua ti diamante, Ioffe Institute Database
- ^ "Carbon – Dagiti masna a rumrumsua nga isotopo". WebElements Periodiko a Lamisaan. Naala idi 2008-10-09.
- ^ "Periodiko a Lamisaan: Petsa ti Panakaduktalan". Chemical Elements.com. Naala idi 2007-03-13.
- ^ "Linia ti tiempo ti Panakaduktalan ti Elemento". Naala idi 2007-03-13.[permanente a natay a silpo]
- ^ "Lubong iti Karbón – Interaaktibo a Nano a panagkita iti Siensia ken Inhenniero nga Edukasion (IN-VSEE)". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-10-05. Naala idi 2008-10-09.
 | Daytoy nga artikulo dagiti nangruna nga artikulo ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy. |