Neon
Ti neon ket maysa a kimiko nga elemento nga addan ti simbolo iti Ne ken atomiko a numero iti 10. Uray no daytoy ket maysa a kadawyan nga elemento iti law-ang, daytoy ket manmano laeng iti Daga. Daytoy ket saan a namarisan, nalpay a natakneng nga alingasaw babaen ti pagalagadan a kasasaad, ti neon ket agited ti naisangayan a nalabbaga – narangha a silnag no usaren kadagiti bassit a boltahe a neón a silnag a lampara wenno napigsa a boltahe a diskarga a tubo wenno dagiti neón a pakdaar a senial.[5][6] Daytoy komersial nga inalala manipud iti angin, a mabirukan daytoy iti bassit laeng a kadagupan.
| |||||||||||||||||||||||||
| Langa | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Saan a namarisan nga alingasaw a mangipakpakita ti narangha a nalabbaga a silnag no maikabil ti napgsa a boltahe a kuriente a lugar Ti Neon nga alingasaw iti maysa a diskarga a tubo, ti makunkuna a neon a silaw.  Dagiti espektral a linia iti neón iti makitkita a rehion | |||||||||||||||||||||||||
| Sapasap a tagikua | |||||||||||||||||||||||||
| Nagan, simbolo, numero | neon, Ne, 10 | ||||||||||||||||||||||||
| Pannakabalikas | /ˈniːɒn/ | ||||||||||||||||||||||||
| Kategoria ti elemento | natakneng nga alingasaw | ||||||||||||||||||||||||
| Grupo, puntos, leppad | 18, 2, p | ||||||||||||||||||||||||
| Pagalagadan ti atomiko a kadagsen | 20.1797(6) | ||||||||||||||||||||||||
| Langa ti elektron | 1s2 2s2 2p6 | ||||||||||||||||||||||||
| Dagiti elektron tunggal maysa a kontsa | 2, 8 (Imahen) | ||||||||||||||||||||||||
| Bagbagi a tagikua | |||||||||||||||||||||||||
| Paset | alingasaw | ||||||||||||||||||||||||
| Densidad | (0 °C, 101.325 kPa) 0.9002 g/L | ||||||||||||||||||||||||
| Panagayus ti densidad iti b.p. | 1.207[1] g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||
| Panagburek a punto | 24.56 K, -248.59 °C, -415.46 °F | ||||||||||||||||||||||||
| Panagburek a punto | 27.07 K, -246.08 °C, -410.94 °F | ||||||||||||||||||||||||
| Tinallo a punto | 24.5561 K (-249°C), 43[2][3] kPa | ||||||||||||||||||||||||
| Kritiko a punto | 44.4 K, 2.76 MPa | ||||||||||||||||||||||||
| Kapudot iti panaglunag | 0.335 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
| Kapudot iti panagsengngaw | 1.71 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
| Malaon a kapudot | 5R/2 = 20.786 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
| Sengngaw a presion | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Dagiti atomiko a tagikua | |||||||||||||||||||||||||
| Dagiti oksihenasion a kasasaad | awan ti datos | ||||||||||||||||||||||||
| Dagiti ionisasion nga enerhia (adu pay) |
Umuna: 2080.7 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
| Maika-2: 3952.3 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||
| Maika-3: 6122 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||
| Kobalente a rayus | 58 pm | ||||||||||||||||||||||||
| Van der Waals a rayus | 154 pm | ||||||||||||||||||||||||
| Sabsabali pay | |||||||||||||||||||||||||
| Kristal a patakder | naipatengnga a rupa ti kubiko | ||||||||||||||||||||||||
| Nabatombalani a panagurnos | diamagnetiko[4] | ||||||||||||||||||||||||
| Kapudot a pannakaisaknap | 49.1x10-3 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
| Kapardas iti uni | (gas, 0 °C) 435 m·s−1 | ||||||||||||||||||||||||
| Kaaduan a modulo | 654 GPa | ||||||||||||||||||||||||
| CAS a rehistro a numero | 7440-01-9 | ||||||||||||||||||||||||
| Dagiti katalnaan nga isotopo | |||||||||||||||||||||||||
| Kangrunaan nga artikulo: Dagiti isotopo iti neon | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Pakasaritaan
urnosen
Ti neon (Griegoνέον (neon) kayatna a sawen ket "baro a maysa") ket naduktalan idi 1898 babaen ti Britaniko a kimiko a ni William Ramsay (1852–1916) ken Morris W. Travers (1872–1961) idiay Londres.[7] Ti neon ket naduktalan idi nagpalamiis ni Ramsay iti alagad ti tangatang aginggana idi nagbalin a likido, pinapudotanna manen ti likido ken tiniliwna dagiti alingasaw idi nagburek. Dagiti alingasaw a nagburekanna, a nairaman ti nitroheno, oksiheno, ken argon, ket dagiti pay kripton, senon, ken neon.[8] Ti pakailasinan, naraniag a nalabbaga a maris a sumngaw babaen ti alingasaw a non no maikuriente a matignay ket napardasan a naam-ammuan; Ni Travers ket sinuratna ti, "ti gilayab iti krimson a lawag manipud iti tubo ket nangibaga ti bukodna a sarita ken maysa a makita nga agnaed ken saan a malipatan."[9]
Ti karasayan ti non ket isu ti saanna a panakairaman ti napardas a panagusar para iti panagsilaw kadagiti linia dagiti Moore a tubo, a nagusar ti nitroheno ken dagitoy ket kinomersio iti nasapa a panawen ti 1900. Kalpasan ti 1902, ti kompania ni Georges Claude, nga Air Liquide, ket nagpatpataud a kas komersio idi ti kuantidad iti neon a kas naggapuan a produkto ti panagpabalin a likido ti angin, ken idi Disiembre 1910 ni Claude ti nangipakita ti moderno a neon a silaw a naibatay iti maysa a narikepen a tubo iti neon. Idi 1912, dagiti kumaduaan ni Claude ket nagrugrugida nga agilaklako kadagiti neon a diskarga a tubo a kas dagiti pakdaar a senial. Naipaammo dagitoy idiay Esdtado sUnidos idi 1923, idi adda dagiti dua a dakkel a neon a senial a naisangpet babaen ti maysa a Los Angeles nga aglaklako ti Packard a karro. Ti silnag ken ti arresto a nalabbaga a maris ket nakapabael ti neon a pakdaar ti maysa a naisangsangay no maipada kadagiti kadagiti kasuppiatan.[10]
Ti neon ket gapuanan ti nagruna a panakaawat ti katutubo dagiti atomo idi 1913, idi ni J. J. Thomson, a kas paset ti panagsukisok kadagiti nagbuklan iti kanal nga anaraar, a nagipan kadagiti waig iti ion ti neon babaen ti magnetiko ken koriente a lugar ken nagrukod kadagiti panagsalto babaen ti panagikabil ti potograpiko a plata kadagiti dalananda. Ni Thomson ket nakapaliiw kadagiti dua a naisina a takop iti lawag idiay potograpiko a plata (kitaen ti ladawan), a daytoy ket nangitulding kadagiti dua a parabola iti panagsalto. Ni Thomson ket dimteng nga adda dagiti atomo ti neon nga alingasaw nga addaan iti nagatngato a masa ngem dagiti dadduma. Uray saan pay a naawatan ni Thomson idi a panawen, daytoy ti immuna a pannakaduktal kadagiti isotopo iti natalna nga atomo. Naaramid daytoy babaen ti panagusar ti narusanger a bersion iti maysa nga intrumento a tinawtawagan tattan a ti masa nga espektrometror.
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ Hammond, C.R. (2000). Dagiti elemento, iti Libro ti Kimiko ken Pisika maika-81 nga edision (PDF). CRC a pagmalditan. p. 19. ISBN 0849304814.
- ^ Preston-Thomas, H. (1990). "Ti Internasional a Pagrukodan ti Temperatura iti 1990 (ITS-90)". Metrologia. 27: 3–10. Bibcode:1990Metro..27....3P. doi:10.1088/0026-1394/27/1/002.
- ^ "Section 4, Dagiti Tagikua ti elemento ken Inorganiko a Kompuesto; Panaglunag, panagburek, pamitluen, ken dagiti nakaro a temperatura dagiti elemento". CRC a Libro ti Kimika ken Pisika (maika-85 nga edision nga ed.). Boca Raton, Florida: CRC a Pagmalditan. 2005.
- ^ Magnetiko a suseptibilidad dagiti elemento ken inorganiko a kompuestos, iti Libro iti Kimika ken Pisika maika-81 nga edision, CRC a pagmalditan.
- ^ Coyle, Harold P. (2001). Gandat STAR: Ti Law-ang kadagiti Imam. Kendall Hunt. p. 464. ISBN 978-0-7872-6763-6.
- ^ Kohmoto, Kohtaro (1999). "Phosphors for lamps". Iti Shionoya, Shigeo; Yen, William M. (dagiti ed.). Phosphor Handbook. CRC Press. p. 940. ISBN 978-0-8493-7560-6.
- ^ Ramsay, William; Travers, Morris W. (1898). "Iti Kumaduaan iti Argon". Dagiti Panagpatuloy iti Naarian a Gimongan iti Londres. 63 (1): 437–440. doi:10.1098/rspl.1898.0057.
- ^ "Neon: Pakasaritaan". Softciências. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-03-14. Naala idi Pebrero 27, 2007.
- ^ Weeks, Mary Elvira (2003). Pannakaduktal dagiti Elemento: Maikatlo nga Edision (naimaldit manen). Kessinger Publishing. p. 287. ISBN 978-0-7661-3872-8.[permanente a natay a silpo]
- ^ Mangum, Aja (Disiembre 8, 2007). "Neon: Ababa a Pakasaritaan". New York Magazine.