Akindaya a Hemisperio
Ti Akindaya a Hemisperio ket heograpikal a termino ti gudua ti Daga a daya ti Kangrunaan a Meridiano (a mangballasiw ti Greenwich, Inglatera, Nagkaykaysa a Pagarian) ken laud ti longitud 180°.[1] Daytoy ket naus-usar pay a mangitudo ti Europa, Asia, Aprika, ken Australia, vis-à-vis ti Akinlaud a Hemisperio, a mangiraman ti Kaamerikaan. Daytoy a hemisperio ket tinawtawagan ti "Oriental a hemisperio". Iti pay maipatinayon, daytoy ket mabalin pay a mausar iti kultural wenno heopolitikal a kapanunotan a kas sinonimo para iti 'Daan a Lubong'.
Ti linia a mangmarka dagiti akindaya ken akinlaud a hemisperio ket maysa nga arbitrario a taripnong, kas iti saan a pannakaipada iti ekuador (ti maysa a naipagpagarup a linia a mangpalikmut iti Daga, nga agpada ti kaadayona manipud kadagiti bukodna a ungto) a mangbingay kadagiti akin-amianan ken akin-abagatan a hemisperio. Ti Kangrunaan a Meridiano iti 0° longitud ken ti Antimeridiano, iti 180° longitud ket kadawyan dagitoy a maawat a pagbeddengan, gapu ta bingayenda dagiti akindaya a longitud manipud kadagiti akinlaud a longitud. Daytoy a taripnong ket naipatakder idi 1884 babaen ti Internasional a Komperensia ti Meridiano a natengngel idiay Washington, D.C. a nakaamponan dagiti konsepto ti Pagalagadan nga Oras babaen ti Kanadiano nga inhenniero ti perokaril a ni Apo Sandford Fleming. Ti panagusar daytoy a panangimarka ket mangikabil kadagiti paset ti akinlaud nga Europa, Aprika ken akindaya a Rusia iti akinlaud a hemisperio, isu a saan a mangpasayaat ti kaserbina para iti kartograpia, ken dagiti pay heopolitikal a panggep, gapu ta ti amin nga Eurasia ken Aprika ket kadawyan dagitoy a mairaman iti akindaya a hemisperio. Ti pagbanaganna met, dagiti meridiano ti 20°L ken ti diametriko a kasumbangir ti 160°D ket kankanayon dagitoy a maus-usar,[2][3] a mangiraman met amin a nangruna a daga ti Europa ken Aprika, ngem mangiraman pay ti bassit a paset ti amianan a daya ti Greenland (kadawyan a naikedkeddeng a paset ti Amianan nga Amerika) ken kaaduan a saan a mangiraman ti akindaya a Rusia ken Oceania (kasla iti Baro a Selanda). Sakbay ti sangalubongan a pannakaampon ti Pagalagadan nga Oras, dagiti nadumaduma a Kangrunaan a Meridiano babaen dagiti nadumaduma a pagilian a nangipalawag idi ti oras babaen ti lokal a tengnga ti aldaw (isu a makunkuna a lokal a meridiano).
Ti masa ti daga ti Akindaya a Hemisperio ket dakdakkel ngem ti Akinlaud a Hemisperio ken adaan iti adu a karuay dagiti habitat.
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ Latitud ken Longitud iti britannica.com, naala idi 2008-05-24
- ^ Olson, Judy M. "Projecting the hemisphere", ch. 4 manipud itiPanangipada ti proyeksion ti mapa iti pannakasapul; Robinson, Arthur H. & Snyder, John P., eds. 1997. Bethesda, MD: Cartography and Geographic Information Society, American Congress on Surveying and Mapping.
- ^ "Eastern Hemisphere". Merriam-Webster's Geographical Dictionary, Maika-3 nga ed. 2001. Springfield, MA: Merriam-Webster, Inc., p. 340.